ਦਸਤਕ

ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦਾ ਚਿੱਤਰ। - ਬ੍ਰਹਮਜੋਤ ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਨੌਵੇਂ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਦਾ 350ਵਾਂ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਿਹਾੜਾ ਮਨਾ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਾ ਇੱਕ ਹੀ ਕਾਰਨ ਸੀ: ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਵੱਲੋਂ ਹਿੰਦੂਆਂ ’ਤੇ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਤਸ਼ੱਦਦ ਦਾ ਵਿਰੋਧ। ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ...

ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੂੰ ਸ਼ਹੀਦ ਕਰਨ ਸਮੇਂ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼। ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਧਰਮ ਇਤਿਹਾਸ ਅੰਦਰ ਅਜਿਹੀ ਮਿਸਾਲ ਕਿਧਰੇ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਧਰਮ ਗੁਰੂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਲਈ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਦੂਜੇ ਧਰਮ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਧਾਰਮਿਕ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਆਪਣੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦਿੱਤੀ...

ਨੌਵੇਂ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦੇ 350ਵੇਂ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਿਹਾਡ਼ੇ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹਰ ਸਮਾਗਮ ਦੌਰਾਨ ਧਿਆਨ ਦੀ ਮੁਦਰਾ ’ਚ ਬੈਠੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਇੱਕ ਹੀ ਚਿੱਤਰ ਹਰ ਥਾਂ ਦਿਸਦਾ ਹੈ। ਨੌਵੇਂ ਗੁਰੂ ਦੀ ਇਹੋ ਤਸਵੀਰ ਲੋਕ ਮਨਾਂ ’ਚ ਵਸੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਇਹ ਚਿੱਤਰ ਉੱਘੇ ਚਿੱਤਰਕਾਰ ਸ. ਸੋਭਾ ਸਿੰਘ ਵੱਲੋਂ ਬਣਾਏ ਗਏ ਸਿੱਖ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਦੇ ਚਿੱਤਰਾਂ ’ਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਸ ਚਿੱਤਰ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਸਿਰਜਣ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਬਾਰੇ ਸੋਭਾ ਸਿੰਘ ਹੋਰਾਂ ਦੇ ਦੋਹਤੇ (ਡਾ. ਹਿਰਦੇਪਾਲ ਸਿੰਘ) ਦਾ ਇਹ ਲੇਖ ਅਸੀਂ ਪਾਠਕਾਂ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ।

ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਨੌਵੇਂ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦਾ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਲਿਖਤਾਂ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਹੋਂਦ, ਮਨੁੱਖੀ ਕਲਿਆਣ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਮਿਸਾਲ ਹਨ। ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦਾ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਪੰਡਤਾਂ ਦੇ ਧਾਰਮਿਕ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਆਪਣਾ...

‘ਇਸਤਰੀ ਕਹਾਣੀਕਾਰਾਂ ਦੇ ਇਸਤਰੀ ਪਾਤਰ’ ਸਿਰਲੇਖ ਤਹਿਤ ਮੇਰਾ ਇੱਕ ਲੇਖ ਪ੍ਰੇਮ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੇ ਰਸਾਲੇ ‘ਲਕੀਰ’ ਵਿੱਚ ਛਪਿਆ। ਇਸ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਭਰੇ ਫੋਨ ਆਏ। ਲੈਂਡਲਾਈਨ ਦਾ ਜ਼ਮਾਨਾ ਸੀ। ਇੱਕ ਸ਼ਾਮ ਇੱਕ ਬੜੀ ਹੀ ਮਿੱਠੀ ਆਵਾਜ਼ ਨੇ ਫੋਨ ’ਤੇ ਮੈਨੂੰ...

ਕੁਝ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਵਿਦਿਆ ਬਾਰੇ ਮਹਿਕਮੇ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਨੋਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਜਾਰੀ ਕਰਕੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਸੈਨੇਟ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਘਟਾਉਣ ਦੇ ਹੁਕਮ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਸਨ। ਇਹ ਹੁਕਮ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਜਮਹੂਰੀ ਕਿਰਦਾਰ ਨੂੰ ਖ਼ੋਰਾ ਲਾਉਣ ਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ...

ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਸਵੇਰ ਵੇਲੇ ਸੜਕਾਂ ’ਤੇ ਗੱਡੀਆਂ ਅਤੇ ਦੋਪਹੀਆ ਵਾਹਨਾਂ ਦੀ ਖਾਸੀ ਭੀੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਅਤੇ ਕੰਮਾਂ-ਕਾਰਾਂ ’ਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਘੜਮੱਸ ਪਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹਰੇਕ ਨੂੰ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਨਿਕਲਣ ਦੀ ਕਾਹਲੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਛੁੱਟੀ...

ਸਪੈਨਿਸ਼ ਬੈਂਕ ਦੇ ਪਾਰ ਦਿਸਦੀਆਂ ਇਮਾਰਤਾਂ। ਹਫ਼ਤੇ ਦਾ ਆਖਰੀ ਦਿਨ ਸੀ। ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਛੁੱਟੀ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਵੈਨਕੂਵਰ ਜਾ ਕੇ ਘੁੰਮਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾ ਲਈ ਸੀ। ਵੈਨਕੂਵਰ ਵਿੱਚ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਹੈ। ਉਸ ਦਿਨ ਸੂਰਜ ਸਵੇਰੇ 5.39...

ਅਸੀਂ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਲੋਕ ਖੁਦ ਨੂੰ ਨਾਨਕ ਨਾਮ ਲੇਵਾ ਦੱਸਦੇ, ਮੰਨਦੇ ਤੇ ਗਰਦਾਨਦੇ ਹਾਂ। ਸਾਡੇ ਘਰਾਂ, ਦਫ਼ਤਰਾਂ ਅਤੇ ਦੁਕਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਸੁਸ਼ੋਭਿਤ ਹਨ। ਸਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਹੀ ਬਾਣੀ ਨਿੱਤਨੇਮ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹਨ। ਗੁਰਪੁਰਬ ਮੌਕੇ ਪ੍ਰਭਾਤ ਫੇਰੀਆਂ...

ਕਾਮਿਨੀ ਕੌਸ਼ਲ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਅਦਾਕਾਰਾ ਸੀ ਜਿਸ ਦਾ ਦਿਲਕਸ਼ ਅੰਦਾਜ਼ ਉਸ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਵਧਦਾ ਗਿਆ। 1946 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਫਿਲਮ ‘ਨੀਚਾ ਨਗਰ’ ਨਾਲ ਭਾਰਤੀ ਸਿਨੇਮਾ ਦੀ ਦਹਿਲੀਜ਼ ’ਤੇ ਪੈਰ ਧਰਨ ਵਾਲੀ ਕਾਮਿਨੀ ਕੌਸ਼ਲ ਨੇ ਲਗਪਗ 8 ਦਹਾਕੇ...

ਝੂਠ ਦਾ ਡਮਰੂ   ਸੰਤਵੀਰ ਝੂਠ ਦਾ ਡਮਰੂ ਫੜ ਕੇ ਨੱਚਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾਣਾ, ਆਪਣੀ ਸੋਚ ਨੂੰ ਗਿਰਵੀ ਰੱਖਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾਣਾ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਅੱਖਾਂ ਦਾ ਦਰਦ ਈ ਮੁੱਕ ਗਿਆ ਯਾਰੋ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਅੱਖਾਂ ਵੱਲ ਮੈਥੋਂ ਤੱਕਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾਣਾ। ਰਿੱਝਣ ਦਿਓ ਤੁਸੀਂ ਜੋ ਕੁਝ...

ਮਨ ਦੇ ਕਪਾਟ ਓਮਕਾਰ ਸੂਦ ਬਹੋਨਾ ‘ਖੱਟ...ਖੱਟ... ਖੱਟ..’ ਬਾਹਰ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਖੜਕਿਆ। ਮੈਂ ਜਾ ਕੇ ਗੇਟ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਤਾਂ ਬਾਹਰ ਮੇਰਾ ਮਿੱਤਰ ਪ੍ਰਸ਼ੋਤਮ ਮਠਿਆਈ ਦਾ ਡੱਬਾ ਲਈ ਖੜ੍ਹਾ ਸੀ। ਮੈਂ ਹੈਰਾਨੀ ਨਾਲ ਉਸ ਵੱਲ ਤੱਕਿਆ ਤੇ ਫਿਰ ਹੱਥ ਮਿਲਾਉਂਦਿਆਂ ਉਹਨੂੰ ਘਰ...

  ਕੁਝ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸਾਬਕਾ ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਪੀ ਚਿਦੰਬਰਮ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਸ੍ਰੀ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ’ਤੇ ‘ਬਲਿਊ ਸਟਾਰ ਅਪਰੇਸ਼ਨ’ ਇੱਕ ਗ਼ਲਤੀ ਸੀ ਅਤੇ ਸ੍ਰੀਮਤੀ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਦੇ ਕੇ ਉਸ ਦੀ ਕੀਮਤ ਚੁਕਾਈ। ਚਿਦੰਬਰਮ ਅਨੁਸਾਰ ਸਾਰਾ...

ਬਚਪਨ ’ਚ ਜਦੋਂ ਕਦੇ ਮੇਰੀ ਛਾਤੀ ਵਿੱਚ ਬਲਗਮ ਜੰਮ ਜਾਣੀ ਤਾਂ ਮੇਰੀ ਬੀਬੀ ਨੇ ਡਾਕਟਰ ਛੱਜੂ ਜਾਂ ਫਿਰ ਸ਼ੀਸ਼ ਮਹਿਲ ਨੇੜਲੇ ਦਇਆ ਕਿਸ਼ਨ ਦੇ ਹਸਪਤਾਲ ’ਚੋਂ ਦਵਾਈ ਲਿਆ ਕੇ ਦੇਣੀ ਤੇ ਮੇਰੀ ਆਪਾ ਨੇ ਮਸੀਤ ਵਾਲੇ ਮੌਲਵੀ ਕੋਲੋਂ ਹਥੌਲਾ ਕਰਵਾ...

ਭਾਰਤੀ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਦਿਨੀਂ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਇੱਕ ਦਿਨਾ ਕ੍ਰਿਕਟ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਜਿੱਤਣ ਦਾ ਮਾਣ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਖਿਤਾਬੀ ਜਿੱਤ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਪ੍ਰੇਮੀਆਂ ਨੂੰ ਜਿੱਥੇ ਅਥਾਹ ਖੁਸ਼ੀ ਦਿੱਤੀ ਉੱਥੇ ਮੁਲਕ ਦੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਨੂੰ ਨਵਾਂ...

  ਨਵੀਂ ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਖੇਡੇ ਗਏ ਮਹਿਲਾ ਇਕ ਰੋਜ਼ਾ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਦੇ ਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ ਹਰਮਨਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ ਦੀ ਕਪਤਾਨੀ ਹੇਠ ਭਾਰਤ ਨੇ ਦੱਖਣੀ ਅਫਰੀਕਾ ਨੂੰ 52 ਦੌੜਾਂ ਨਾਲ ਹਰਾ ਕੇ ਇਤਿਹਾਸ ਸਿਰਜਦਿਆਂ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਵਿਸ਼ਵ ਖਿਤਾਬ ਆਪਣੀ ਝੋਲੀ ਪਾਇਆ। ਸੁਫ਼ਨਿਆਂ ਦੀ...

ਅਨਾਰਕਲੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼। ਮਾਧੋ ਲਾਲ ਹੁਸੈਨ ਦੀ ਮਜ਼ਾਰ ’ਤੇ ਢੋਲ ਵਜਾ ਕੇ ਧਮਾਲ ਪਾਉਂਦੇ ਲੋਕ। ਸੋਲ੍ਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸੂਫ਼ੀ ਕਵੀ ਸ਼ਾਹ ਹੁਸੈਨ ਨੂੰ ਅਜੇ ਵੀ ਬਹੁਤ ਅਕੀਦਤ ਨਾਲ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਾਹ ਹੁਸੈਨ ਦੀ ਮਜ਼ਾਰ ਸ਼ਾਲੀਮਾਰ ਬਾਗ...

ਸਾਇੰਸ ਅਤੇ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਨੇ ਇਨਸਾਨੀ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੇ ਅਣਗਿਣਤ ਚਮਤਕਾਰ ਕੀਤੇ ਹਨ ਜੋ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਸੁਖਾਲਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਸਗੋਂ ਕਈ ਵਾਰ ਸਾਨੂੰ ਅਚੰਭੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਜੇ ਸੋਚਿਆ ਜਾਵੇ, ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਰੇਡੀਓ ਤੋਂ...

ਇਨਕਲਾਬ ਨੂੰ ਮਹਿਬੂਬ ਆਖਣ ਵਾਲੀ ਵਿਦਰੋਹੀ ਆਵਾਜ਼ ਨੂੰ ਸੰਤ ਰਾਮ ਉਦਾਸੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਾਥੋਂ ਵਿਛੜਿਆਂ ਅੱਜ 39 ਸਾਲ ਬੀਤ ਗਏ ਹਨ। ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਬਰਨਾਲਾ ਦੇ ਪਿੰਡ ਰਾਏਸਰ ਵਿੱਚ 20 ਅਪਰੈਲ 1939 ਨੂੰ ਕਿਰਤੀ ਪਰਿਵਾਰ ’ਚ ਪਿਤਾ ਸ੍ਰੀ ਮੇਹਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ...

ਤੁਸੀਂ ਅਲਾਦੀਨ ਦੇ ਚਿਰਾਗ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਜ਼ਰੂਰ ਸੁਣੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਲਿਫ਼-ਲੈਲਾ ਅਤੇ ਅਲੀਬਾਬਾ ਤੇ ਚਾਲੀ ਚੋਰਾਂ ਬਾਰੇ ਵੀ ਪੜ੍ਹਿਆ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਇਰਾਕ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਬਗਦਾਦ ਵਿੱਚ ਹੋਈ। ਬਗਦਾਦ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੁਝ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਗਿਣਿਆ...

ਗ਼ਜ਼ਲ ਗੁਰਭਜਨ ਗਿੱਲ ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਿਆ ਥੱਕਿਆ ਥੱਕਿਆ, ਬਦਰੰਗ ਜਹੀ ਸਵੇਰ ਕਿਉਂ ਹੈ। ਊੜਾ, ਜੂੜਾ ਪੁੱਛਣ, ਦੋਵੇਂ ਅੱਖੀਆਂ ਅੱਗੇ ਹਨੇਰ ਕਿਉਂ ਹੈ? ਕਿਰਨ ਕਿਰਨੀ ਟੁੱਟਦੇ ਤਾਰੇ, ਸਾਹ ਵੀ ਹੋ ਗਏ ਬੇਇਤਬਾਰੇ, ਦੀਨ ਦੁਖੀ ਦੀ ਰਾਖੀ ਖ਼ਾਤਰ, ਸ਼ੁਭ ਕਰਮਨ ਵਿਚ ਦੇਰ ਕਿਉਂ...

ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਦਿਨ ਸਨ, ਧੁੱਪ ਦਾ ਨਿੱਘ ਚੰਗਾ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕੁੜੀਆਂ-ਮੁੰਡੇ ਧੁੱਪ ਦਾ ਆਨੰਦ ਮਾਣਦੇ ਹੋਏ ਆਪਣੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਮਗਨ ਸਨ। ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਲਾਅਨ ਵਿੱਚ ਬੈਠੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਤੇ ਮੁੰਡਿਆਂ ਦੀਆਂ ਢਾਣੀਆਂ ਆਪਣੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਤੋਂ ਬੇਖ਼ਬਰ ਤੇ ਬੇਫ਼ਿਕਰ...

ਕਾਲਜ ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਸੀ, ਮੇਰੀ ਨਜ਼ਰ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ ਅਹਿਮੀਅਤ ਹੋਰ ਵੀ ਵਧ ਗਈ। ਇਹ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਅਨੁਭਵ ਹੈ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਇੱਕ ਸਮਾਜ ਦੇ ਬਹੁਪੱਖੀ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਕੁੰਜੀ ਹੈ।

ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ‘ਜਜ਼ਬਾਤ’ (ਕੀਮਤ: 240 ਰੁਪਏ;) ਸੁਰਜੀਤ ਮਜਾਰੀ ਦੀ ਨਵੀਂ ਪੁਸਤਕ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀ ਰਚਨਾ ਦਾ ਆਧਾਰ ਉਸ ਦੇ ਜਜ਼ਬਾਤ ਹਨ। ਸਜਿਲਦ, ਸਚਿੱਤਰ ਇਹ ਪੁਸਤਕ ਗ਼ਜ਼ਲ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਹੈ। ਕੁੱਲ 75 ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਹਨ। ਹਰ ਗ਼ਜ਼ਲ ਦਾ ਸਿਰਨਾਵਾਂ ਵੀ ਹੈ। ਪੁਸਤਕ ਵਿੱਚ...

ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ 350 ਸਾਲਾ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਿਹਾੜੇ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ’ਚ ਗੁਰੂ ਸੀਸ ਮਾਰਗ ਯਾਤਰਾ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਆਰੰਭ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਅੱਜ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਯੋਧੇ ਅਤੇ ਅਮਰ ਸ਼ਹੀਦ ਦੇ ਗੌਰਵਮਈ ਜੀਵਨ ਦੀ ਗੱਲ...