ਮਿਡਲ

ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਵਿਜੈ ਕੁਮਾਰ ਬੱਚੇ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਉਹ ਚਾਨਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਭਵਿੱਖ ਰੌਸ਼ਨ ਕਰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਬੱਚੇ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੀ ਅਹਿਮ ਜਿ਼ੰਮੇਵਾਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜੇ ਸਰਕਾਰਾਂ ਇਹ ਜਿ਼ੰਮੇਵਾਰੀ ਨਹੀਂ ਨਿਭਾਉਂਦੀਆਂ ਤਾਂ...

ਕੁਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਲੋਟ ਗੱਲ 1987 ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਜੇਬੀਟੀ ਦੀ ਪੱਕੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਲਈ ਇੰਟਰਵਿਊ ਹੋਇਆਂ ਤਿੰਨ-ਚਾਰ ਦਿਨ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਸਨ। ਪਤਾ ਉਦੋਂ ਲੱਗਾ ਜਦੋਂ ਮਲੋਟ ਤੋਂ ਹਰੀਕੇ ਕਲਾਂ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸਾਂ ਤਾਂ ਮੁਕਤਸਰ ਵਿੱਚ ਮੇਰਾ ਜਮਾਤੀ ਰਾਜਿੰਦਰਪਾਲ ਅਚਾਨਕ ਮਿਲ ਪਿਆ।...

ਰਾਜ ਕੁਮਾਰ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ 1973-74 ਤੱਕ ਸਾਉਣੀ ਰੁੱਤ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਫ਼ਸਲ ਮੱਕੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ ਜਿਸ ਹੇਠ 5.67 ਲੱਖ ਹੈਕਟੇਅਰ ਰਕਬਾ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਪਾਹ (5.23 ਲੱਖ ਹੈਕਟੇਅਰ) ਅਤੇ ਝੋਨੇ (4.99 ਲੱਖ ਹੈਕਟੇਅਰ) ਦੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਸਨ। ਇਸ ਤੋਂ...

ਪ੍ਰਿੰ. ਹਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਮਾਇਰ ਤਕਰੀਬਨ ਪੰਜ ਹਜ਼ਾਰ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਤੋਂ ਭਾਰਤੀ ਫਿਲਾਸਫੀ ਵਿੱਚ ‘ਯੋਗ’ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਅੰਗ ਬਣਿਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਯੋਗ ਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਮਨੁੱਖ ਅੰਦਰਲੀਆਂ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਅਤੇ ਮਨੋ-ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਨਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਉਦਯੋਗੀਕਰਨ ਅਤੇ ਤੇਜ਼ ਰਫ਼ਤਾਰ ਜੀਵਨ ਜਾਚ ਦੇ...

ਡਾ. ਰਾਜਿੰਦਰ ਭੂਪਾਲ ਗੱਲ ਲੱਗਭਗ ਤਿੰਨ ਦਹਾਕੇ ਪੁਰਾਣੀ ਹੈ, ਜਦ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਭੂਪਾਲ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਮਿਡਲ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਅੱਠਵੀਂ ਜਮਾਤ ਦਾ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸੀ। ਉਦੋਂ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦੇ ਅਧਿਆਪਕ ਸਨ ਤੇ ਸਾਡੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਸਮੇਂ ਦੀ ਨਜ਼ਾਕਤ ਅਤੇ ਪਿੰਡ...

ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਚੰਦਨ ਸ਼ਬਦ ਬੋਲਦਿਆਂ ਹੀ ਮਨ ਅੰਦਰ ਠੰਢ ਵਰਤ ਜਾਂਦੀ ਹੈ; ਠੰਢ ਵੀ ਉਹ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮਿੰਨ੍ਹਾ-ਮਿੰਨ੍ਹਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੁੰਦਾ। ਇਹ ਗੁਣ ਚੰਦਰਮਾ ਦਾ ਹੈ ਤੇ ਚੰਦਰਮਾ ਨੂੰ ਪੇਂਡੂ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਚੰਦ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਸ਼ਾਇਦ ਇਸ ਕਰ ਕੇ...

ਪ੍ਰੋ. ਬਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਵਿਰਕ 1947 ਦੀ ਭਾਰਤ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵੰਡ ਮਗਰੋਂ ਦੋਵਾਂ ਮੁਲਕਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਸਿੰਧੂ ਜਲ ਵਿਵਸਥਾ ਦੇ ਪਾਣੀਆਂ ਦੀ ਤਕਸੀਮ ਕਰਨਾ ਅਹਿਮ ਮਸਲਾ ਸੀ। ਇਸ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਮਸਲੇ ਦਾ ਹੱਲ ਸਖ਼ਤ ਮੁਸ਼ੱਕਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿਸ਼ਵ ਬੈਂਕ ਦੀ ਵਿਚੋਲਗੀ ਰਾਹੀਂ 19...

ਡਾ. ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਪਤੰਗ ਛੋਟੀ ਭੈਣ ਚੰਨੋ ਦੀ ਮੰਗਣੀ 13ਵੇਂ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਹੀ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਭੂਆ ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾ (ਸਾਡੇ ਭਾਈਏ) ’ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਪਾ ਕੇ ਆਪਣੇ ਜੇਠ ਦੇ ਮੁੰਡੇ ਲਈ ਚੰਨੋ ਦਾ ਸਾਕ ਮੰਗ ਲਿਆ ਸੀ। ਇੱਕ ਵਾਰ ਤਾਂ...

ਡਾ. ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ‘ਅਵੀ ਖੰਨਾ’ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਧਰਤੀ, ਜੋ ਆਪਣੀ ਹਰਿਆਲੀ, ਧਾਰਮਿਕਤਾ ਅਤੇ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਕਰ ਕੇ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਇੱਕ ਹੋਰ ਲੜਾਈ ਦੇ ਦੌਰ ’ਚੋਂ ਲੰਘ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਲੜਾਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੱਖਾਂ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਿਹਨਤ...

ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਵਿਜੈ ਕੁਮਾਰ ਬੱਚੇ ਦੀ ਆਮਦ ਦੀ ਸੂਚਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੁੱਤਰ ਅੱਗੇ ਸਵਾਲ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ (ਸਾਡੀ ਨੂੰਹ) ਨੂੰ ਕਿਸ ਹਸਪਤਾਲ ਅਤੇ ਕਿਹੜੇ ਡਾਕਟਰ ਨੂੰ ਦਿਖਾਵੇ। ਫਿਰ ਉਹਨੇ ਆਪਣੇ ਇਕ ਜਮਾਤੀ ਜਿਸ ਦੇ ਘਰ ਕੁਝ ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ...

ਡਾ. ਅਰੁਣ ਮਿੱਤਰਾ ਰੂਸ ਤੇ ਯੂਕਰੇਨ ਵਿਚਾਲੇ ਚੱਲ ਰਹੀ ਜੰਗ, ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵੱਲੋਂ ਗਾਜ਼ਾ ਉੱਤੇ ਲਗਾਤਾਰ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹਮਲਾਵਰ ਕਾਰਵਾਈ ਅਤੇ ਹੁਣ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵੱਲੋਂ ਇਰਾਨ ਉੱਤੇ ਕੀਤੇ ਹਮਲੇ ਤੇ ਇਰਾਨ ਦੀ ਜਵਾਬੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕਾਰਨ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਤਣਾਅਪੂਰਨ ਹਾਲਾਤ ਵਿੱਚ ਪਰਮਾਣੂ...

ਮੋਹਨ ਸ਼ਰਮਾ ਨਸ਼ਿਆਂ ਵਿਰੁੱਧ ਯੁੱਧ ਤਹਿਤ ਤਸਕਰਾਂ ਦੀ ਫੜ-ਫੜਾਈ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕਈ ਥਾਵਾਂ ’ਤੇ ਤਸਕਰਾਂ ਦੇ ਘਰ ਬੁਲਡੋਜ਼ਰ ਦੀ ਮਾਰ ਹੇਠ ਵੀ ਆਏ ਹਨ। ਜੇਲ੍ਹਾਂ ਵੀ ਨਸ਼ਾ ਤਸਕਰਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਗੁਨਾਹਗਾਰਾਂ ਨਾਲ ਭਰੀਆਂ ਪਈਆਂ ਹਨ ਪਰ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਨਸ਼ੇ ਦੀ...

ਡਾ. ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਗਰਮੀ ਪੈ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਰ ਕੇ ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਧੁੱਪ ਤੋਂ ਬਚਾਓ। ਡੰਗਰਾਂ ਨੂੰ ਬੱਚਿਆਂ ਵਾਂਗ ਪਿਆਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਸਵੇਰੇ ਸ਼ਾਮ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲਾਂ ਕਰੋ, ਪਿਆਰ ਕਰੋ ਤੇ ਪਲੋਸੋ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਉੱਤੇ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਨਜ਼ਰ ਆਵੇਗੀ।...

ਸੁੱਚਾ ਸਿੰਘ ਖੱਟੜਾ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦ ਹੋਇਆਂ ਦਹਾਕਾ ਹੋਇਆ ਹੋਵੇਗਾ। ਹਰੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਵਰਗਾ ਅਜੇ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਗਰੀਬੀ ਬਹੁਤ ਸੀ। ਖੇਤੀ ਮੀਂਹ ’ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਸੀ। ਵਿਰਲੇ-ਟਾਵੇਂ ਹਲਟ ਤਾਂ ਸਨ ਪਰ ਪਾਣੀ ਡੂੰਘਾ ਹੋਣ ਕਰ ਕੇ ਟਿੰਡਾਂ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਪਾਣੀ ਨਹੀਂ...

ਕੁਲਮਿੰਦਰ ਕੌਰ ਅੱਜ ਤੋਂ ਛੇ ਦਹਾਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀਆਂ ਯਾਦਾਂ ’ਚ ਸਾਨੂੰ ਸਾਡਾ ਬਾਪ ਬਹੁਤ ਕੁਰੱਖਤ, ਗੁਸੈਲ ਤੇ ਸਖ਼ਤ ਸੁਭਾਅ ਵਾਲਾ ਲੱਗਦਾ ਸੀ। ਦੋ ਭਰਾ, ਦੋ ਭੈਣਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਪਿੰਡ ’ਚੋਂ ਇਹੀ ਪਹਿਲੇ ਮੈਟ੍ਰਿਕ ਪਾਸ ਸ਼ਖ਼ਸ ਹੋਏ। ਡਾਕਟਰੀ (ਵੈਦ)...

ਕੁਲਦੀਪ ਧਨੌਲਾ ‘ਤਾਰਿਆਂ ਦੀ ਛਾਵੇਂ ਸੌਣਾ ਭੁੱਲ ਗਏ’ ਗੀਤ ਸੁਣ ਕੇ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਫਿਲਮਾਂਕਣ ਦੇਖ ਕੇ ਬੈਠੇ-ਬੈਠੇ ਬਚਪਨ ਪੀਂਘ ਦੇ ਹੁਲਾਰੇ ਵਾਂਗ ਚੇਤੇ ਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਗੀਤ ਵਿੱਚ ਸਾਂਝੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਹੈ। ਮੁਲਕ ਨੇ ‘ਆਜ਼ਾਦੀ’ ਬਾਅਦ ਅਜਿਹੀ ‘ਤਰੱਕੀ’...

ਡਾ. ਅਮਨਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਬਰਾੜ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਅਰਥਚਾਰੇ ਬਾਰੇ ਹਰ ਪੰਜਾਬੀ ਫਿ਼ਕਰਮੰਦ ਹੈ। ਹਰ ਸਰਕਾਰ ਵੀ ਇਸ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰਨ ਲਈ ਵਾਹ ਲਾਉਂਦੀ ਹੈ ਪਰ ਕੋਈ ਸਥਾਈ ਹੱਲ ਨਿਕਲਦਾ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ। ਹਰ ਸਾਲ ਬਜਟ ਵੇਲੇ ਜਾਂ ਫਿਰ ਚੋਣਾਂ ਨੇੜੇ ਪੰਜਾਬ...

ਅਮਰੀਕ ਸਿੰਘ ਦਿਆਲ ਕੈਨੇਡਾ ਜਾ ਵਸੇ ਭਾਗ ਸਿੰਘ ਅਟਵਾਲ ਨੇ ਯਾਦਾਂ ਦੀਆਂ ਤਾਰਾਂ ਟੁਣਕਾ ਦਿੱਤੀਆਂ ਸਨ। ਸਵੇਰੇ ਮੋਬਾਈਲ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਤਾਂ ਫੇਸਬੁੱਕ ’ਤੇ ਪੋਸਟ ਦਿਸੀ; ਸਵਾਰੀਆਂ ਲੱਦੇ ਟੈਂਪੂ ਦੀ ਫੋਟੋ ਨਾਲ ਲਿਖਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ: ਲੱਭ ਗਿਆ ਛਿੰਦੇ ਵਾਲਾ ਟੈਂਪੂ। ਭਾਗ ਸਿੰਘ...

ਰਣਜੀਤ ਲਹਿਰਾ ‘ਯੁੱਧ ਨਸ਼ਿਆਂ ਵਿਰੁੱਧ’ ਪੂਰੇ ਜੋਸ਼-ਓ-ਖਰੋਸ਼ ਨਾਲ ਸਿਖਰ ਵੱਲ ਵਧ ਰਿਹਾ ਸੀ। ‘ਯੁੱਧ ਨਸ਼ਿਆਂ ਵਿਰੁੱਧ’ ਦੇ ਬੈਨਰਾਂ ਹੇਠ ਮਾਰਚ ਕੱਢੇ/ਕਢਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਪੁਲੀਸ ਅਫਸਰਾਂ ਅਤੇ ‘ਆਪ’ ਦੇ ਬੁਲਾਰੇ ਨਿੱਤ ਦਿਨ ਪ੍ਰੈੱਸ ਕਾਨਫਰੰਸਾਂ ਕਰ ਕੇ ਨਸ਼ਿਆਂ ਦੇ ਸਮੱਗਲਰਾਂ ਨੂੰ...

ਸਤਿੰਦਰ ਸਿੰਘ (ਡਾ.) ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਡਿਊਟੀ ਰੇਲ ਗੱਡੀ ਰਾਹੀਂ ਆਉਂਦਾ-ਜਾਂਦਾ ਹਾਂ। ਜਨਰਲ ਡੱਬਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਵਾਰੀਆਂ ਦੀ ਖ਼ੂਬ ਭੀੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਲੋਕ ਬਹੁਤ ਔਖਿਆਈ ਨਾਲ ਉਤਰਦੇ ਤੇ ਚੜ੍ਹਦੇ ਹਨ। ਬੱਚਿਆਂ, ਔਰਤਾਂ ਤੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਨੂੰ ਡੱਬੇ ਵਿੱਚ ਚੜ੍ਹਨ ਵਕਤ ਡਾਢੀ ਮੁਸ਼ੱਕਤ...

ਗੁਰਬਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਣਕ ਇਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਕਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਡਰ, ਸਹਿਮ ਤੇ ਖੌਫ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਸਿਰਜ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਅਚਨਚੇਤ ਕਰੋਨਾ ਕੇਸਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਲਗਾਤਾਰ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਕੇਰਲਾ ਤੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ ਹੋਈਆਂ ਮੌਤਾਂ...

ਸੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਰਾਣਾ ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ ਭਾਵੇਂ ਸੱਤ ਸਮੁੰਦਰ ਪਾਰ ਜਾ ਵਸੀਏ, ਆਪਣੀ ਜਨਮ ਭੋਇੰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਭੁੱਲਦਾ। ਹਫ਼ਤੇ ਜਾਂ ਦਸਾਂ ਪੰਦਰਾਂ ਦਿਨਾਂ ਮਗਰੋਂ ਆਪਣੀ ਜਨਮ ਭੂਮੀ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਮੈਂ ਖ਼ੁਦ ਨੂੰ ਸੁਭਾਗਾ ਸਮਝਦਾ ਹਾਂ। ਬਜ਼ੁਰਗ ਬਾਰ ਵਿੱਚੋਂ ਆ...

ਅਮਨਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ (ਡਾ.)* ਜਸਕਰਨ ਸਿੰਘ (ਡਾ.)** ਅਮਨਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ (ਡਾ.) ਜਸਕਰਨ ਸਿੰਘ (ਡਾ.) ਬਾਜ਼ਾਰੀਕਰਨ ਦੇ ਅਜੋਕੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨ ਵੀ ਬਾਕੀ ਕਾਰੋਬਾਰੀਆਂ ਵਾਂਗ ਆਪਣੀ ਫ਼ਸਲੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਉੱਤੇ ਮੌਸਮ ਦੇ ਵਿਗਾੜ, ਬਿਮਾਰੀ ਜਾਂ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਭਾਅ ਘਟਣ ਵਰਗੇ ਜੋਖਿ਼ਮਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾਓ ਲਈ...

ਸੁਖਜੀਤ ਸਿੰਘ ਵਿਰਕ ਭਾਊ ਚਰਨਾ ਇਸ ਵਾਰ ਵੀ ਮਿਲਣ ਆਇਆ ਤਿੰਨ-ਚਾਰ ਦਿਨ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਰਹਿ ਕੇ ਗਿਆ। ਪਿਤਾ ਜੀ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ, “ਕੀ ਦਿੱਤਾ ਈ ਉਹਨੂੰ ਜਾਣ ਵੇਲੇ?” “ਜੀ ਉਹੀ... ਉਹਦੀ ਪਸੰਦ ਦਾ ਕੁੜਤਾ ਚਾਦਰਾ, ਪੱਗ ਅਤੇ ਕੁਝ ਨਗਦੀ... ਮੈਂ ਹਮੇਸ਼ਾ...

ਜਗਦੀਸ਼ ਪਾਪੜਾ ਬਹੁਤ ਦੂਰ ਦੀ ਨਹੀਂ, 2017 ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਮੈਂ ਨਵਾਂ ਘਰ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਸਕੀਮ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਇੱਕ ਦਿਨ ਮੇਰੇ ਜ਼ਿਹਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਖਿਆਲ (ਆਈਡੀਆ) ਆਇਆ। ਮੇਰੇ ਕਈ ਦੋਸਤ ਰਿਟਾਇਰ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਸਨ ਜਾਂ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ...