ਸੋਚ ਸੰਗਤ

ਰਾਮਚੰਦਰ ਗੁਹਾ ਹਾਲੀਆ ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਹਿੰਦੂਤਵ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਅਤੇ ਅਮਲ ਬਾਰੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਲੇਖਾਂ ਅਤੇ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੀ ਇਕ ਲੰਬੀ ਲੜੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਰਾਹੀਂ ਭਾਜਪਾ ਅਤੇ ਆਰਐੱਸਐੱਸ ਦੇ ਵਧਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਬਦਲਵੇਂ ਢੰਗਾਂ ਨਾਲ ਸਮਝਾਉਣ, ਆਲੋਚਨਾ ਕਰਨ...

ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਜਮਹੂਰੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹੀ ਰੁਝਾਨਾਂ ਵਾਲੇ ਆਗੂਆਂ, ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਅਦਾਰਿਆਂ ਤੇ ਨੌਕਰਸ਼ਾਹੀ ਦੇ ਗੱਠਜੋੜ ਨੇ ਅਜਿਹਾ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਵਿਚਲੀ ਜਮਹੂਰੀ ਜ਼ਮੀਨ (space) ਨੂੰ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਖ਼ੋਰਾ ਲੱਗਾ...

ਸਵਰਾਜਬੀਰ ‘‘ਇਕ ਸਮਾਜਿਕ ਗਰੁੱਪ ਤਾਂ ਹੀ ਸੱਤਾ ਵਿਚ ਆ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੇ ਸੱਤਾ ਵਿਚ ਆਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ ਸਮਾਜ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ (ਇਹ ਸੱਤਾ ਵਿਚ ਆਉਣ ਲਈ ਬੁਨਿਆਦੀ ਤੌਰ ’ਤੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ); ਸੱਤਾ ਵਿਚ ਆਉਣ ’ਤੇ ਉਹ (ਸਮਾਜਿਕ...

ਬਲਜਿੰਦਰ ਨਸਰਾਲੀ ਸੁਖ਼ਨ ਭੋਇੰ 39 ਮੇਰਾ ਤੀਜਾ ਨਾਵਲ ‘ਅੰਬਰ ਪਰੀਆਂ’ ਹੁਣੇ ਹੁਣੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਪਬਲੀਕੇਸ਼ਨ ਹਾਊਸ, ਰਾਜਕਮਲ ਗਰੁੱਪ ਆਫ ਪਬਲੀਕੇਸ਼ਨਜ਼ ਨੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਦਿੱਖ ਨਾਲ ਛਾਪਿਆ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਕਿਤਾਬ ਛਾਪਕਾਂ ਤੋਂ ਹਿੰਦੀ ਦੇ ਛਾਪਕ ਕਿਤੇ ਅੱਗੇ ਹਨ। ਪਾਠਕ...

ਸਵਰਾਜਬੀਰ ਕਲਾਕਾਰ, ਲੇਖਕ, ਰੰਗਕਰਮੀ, ਗਾਇਕ, ਚਿੱਤਰਕਾਰ, ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਤੇ ਕਲਾ ਦੇ ਹੋਰ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਲਾ-ਕਿਰਤੀ ਬਹੁਤਾ ਕਰਕੇ ਸਮਾਜਿਕ ਹਾਸ਼ੀਏ ’ਤੇ ਵਿਚਰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ’ਚੋਂ ਕੁਝ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਹਾਸਿਲ ਕਰ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਤੱਕ ਵੱਡੀ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹਨ ਪਰ ਬਹੁਤਾ...

ਸਰਬਜੀਤ ਕੌਰ ਜੱਸ ਸੁਖ਼ਨ ਭੋਇੰ 38 ਜਦੋਂ ਬੱਚਾ ਗਰਭ-ਕਾਲ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਰੋਣ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਇਹ ਨਹੀਂ ਦੱਸਦੀ ਕਿ ਉਹ ਮੁੰਡਾ ਹੈ ਜਾਂ ਕੁੜੀ। ਉਹ ਸਿਰਫ਼ ਇਹ ਸੰਕੇਤ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਬੱਚਾ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ...

ਸਵਰਾਜਬੀਰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੋਕ ਨਵੰਬਰ 2020 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਇਕ ਸਾਲ ਨੂੰ ਅਤਿਅੰਤ ਨਿੱਘ ਤੇ ਖੁਮਾਰ ਨਾਲ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਹਨ; ਇਹ ਉਹ ਦਿਨ ਸਨ ਜਦੋਂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਬਣਾਏ ਖੇਤੀ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਦਿੱਲੀ-ਹਰਿਆਣਾ ਹੱਦ ’ਤੇ ਸਿੰਘੂ...

ਰਿਪੁਦਮਨ ਸਿੰਘ ਰੂਪ ਸੁਖ਼ਨ ਭੋਇੰ 37 ਮੈਂ ਕਵਿਤਾ, ਕਹਾਣੀ, ਨਾਵਲ, ਵਾਰਤਕ ਅਤੇ ਯਾਤਰਾ ਆਦਿ ਵਿਧਾਵਾਂ ਵਿਚ ਸਿਰਜਣਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਕਦੇ ਲੇਖਕ ਬਣਨ ਬਾਰੇ ਨਹੀਂ ਸੀ ਸੋਚਿਆ। ਮੈਂ ਅਧਿਆਪਕ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਅਧਿਆਪਕ ਅਤੇ ਕਰਮਚਾਰੀ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ...

ਸਵਰਾਜਬੀਰ ਸੱਤ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ 8 ਨਵੰਬਰ 2016 ਨੂੰ 500 ਅਤੇ 1000 ਰੁਪਏ ਦੇ ਨੋਟ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਸ ਦੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਦੱਸੇ ਸਨ: ਦੇਸ਼ ਵਿਚੋਂ ਕਾਲਾ ਧਨ (ਗ਼ੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕਮਾਇਆ ਜਾਂ ਟੈਕਸ ਪ੍ਰਬੰਧ ਤੋਂ...

ਸੁਖ਼ਨ ਭੋਇੰ 36

ਸਵਰਾਜਬੀਰ ਲੋਕ-ਮਨ ਵਿਚ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਵਰਤਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਹਜਿ ਨਾਲ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਅਸੀਮ ਸ਼ਕਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਇਕ ਖਿੱਤੇ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮਨਾਂ ਵਿਚ ਉੱਥੇ ਹੋਏ ਯੁੱਧਾਂ, ਜਿੱਤਾਂ, ਹਾਰਾਂ, ਕਸ਼ਟ ਦੇ ਸਮਿਆਂ, ਜਸ਼ਨਮਈ ਵੇਲਿਆਂ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਪਣਪੀਆਂ...

ਲਾਲ ਸਿੰਘ ਸੁਖ਼ਨ ਭੋਇੰ 35 ਅੱਧਾ ਭਰਿਆ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ! ਇਹ ਉਕਤੀ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਨਾਪਣ ਲਈ ਬੜੀ ਪ੍ਰਚੱਲਤ ਰਹੀ ਹੈ, ਤੇ ਹੁਣ ਵੀ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਵੀ ਜੇ ਕਿਸੇ ਨੇ ਪੁੱਛ ਲਿਆ ਤਾਂ ਮੇਰਾ ਵੀ ਉੱਤਰ ਹੋਵੇਗਾ - ਅੱਧਾ ਗਲਾਸ...

ਪ੍ਰੀਤਮਾ ਦੋਮੇਲ ਅੱਜ ਮੇਰੇ ਨਾਂ ਅੱਗੇ ਡਿਗਰੀਆਂ ਦੇ ਖਾਨੇ ਵਿਚ ਐਮ.ਏ. (ਇਕਨੌਮਿਕਸ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ) ਤੇ ਐਮ.ਐੱਡ. ਲਿਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਦੇਖਦੀ ਹਾਂ ਤਾਂ ਉਹ ਵੇਲਾ ਯਾਦ ਕਰਦੀ ਹਾਂ ਜਿੱਥੋਂ ਇਹ ਸਿਲਸਿਲਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਮੇਰਾ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਪਿੰਡ ਸਰਹਿੰਦ ਨਹਿਰ...