ਸੋਚ ਸੰਗਤ

ਅਰਵਿੰਦਰ ਜੌਹਲ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਵੱਲੋਂ 15 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਚੋਣ ਬਾਂਡਾਂ ਨੂੰ ਗ਼ੈਰ-ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਐਲਾਨੇ ਜਾਣ ਬਾਰੇ ਸੁਣਾਇਆ ਗਿਆ ਇਤਿਹਾਸਕ ਫ਼ੈਸਲਾ ਜਮਹੂਰੀਅਤ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਧਰਵਾਸ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਛੇ ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਚੋਣ ਬਾਂਡਾਂ ਤੋਂ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਪਾਰਟੀ ਭਾਜਪਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ...

ਜੂਲੀਓ ਰਿਬੈਰੋ ਬੌਂਬੇ ਕੈਥੋਲਿਕ ਸਭਾ ਦੇ ਸੂਤਰਾਂ ਤੋਂ ਮੈਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਜੋ ਲੋਕ ਮੇਰੇ ਜੱਦੀ ਸੂਬੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਨੂੰ ਚਲਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਇਸਾਈ ਅਚਾਨਕ ਹੀ ‘ਦਿਲਚਸਪੀ’ ਦਾ ਸਬੱਬ ਬਣ ਗਏ ਹਨ। ਮੇਰੇ ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਲਈ ਇਹ ਇੱਕ ਨਵਾਂ...

ਲਵ ਪੁਰੀ* ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੁਲਕ ਵਿੱਚ ਵਧੇ ਹੋਏ ਸਿਆਸੀ ਧਰੁਵੀਕਰਨ ਦੇ ਪਿਛੋਕੜ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ-ਨਵਾਜ਼ (ਪੀਐੱਮਐੱਲ-ਐੱਨ) ਦੇ ਆਗੂ ਸ਼ਾਹਬਾਜ਼ ਸ਼ਰੀਫ਼ ਦਾ ਨਵਾਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਣਨਾ ਲਗਭਗ ਤੈਅ ਹੈ ਜੋ ਮੁਲਕ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਵਜ਼ੀਰ-ਏ-ਆਜ਼ਮ ਨਵਾਜ਼ ਸ਼ਰੀਫ਼...

ਅਰਵਿੰਦਰ ਜੌਹਲ ਪਿਛਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਆਪਾਂ ਇਸੇ ਕਾਲਮ ’ਚ ਦਿਨ-ਬ-ਦਿਨ ਮਨਫ਼ੀ ਹੋ ਰਹੀ ਨੈਤਿਕਤਾ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਕੁਝ ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ ਅਜਿਹੀ ਪ੍ਰਸਥਿਤੀ ਬਹੁਤ ਉਦਾਸ ਅਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਲੱਗੀ। ਪਰ ਉਸ ਤੋਂ ਅਗਲੇ ਦੋ ਕੁ ਦਿਨ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੇ ਦਰਸਾ...

ਰਾਮਚੰਦਰ ਗੁਹਾ ਕਰਨਾਟਕ ਵਿੱਚ ਪਿਛਲੀਆਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਮਈ 2023 ’ਚ ਹੋਈਆਂ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਕਈ ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਮੁਕਾਮੀ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਸੁਰਖੀਆਂ ਚਾਰ ਮੁੱਖ ਮੁੱਦਿਆਂ ’ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਸਨ। ਪਹਿਲਾ, ਸਕੂਲਾਂ ਤੇ ਕਾਲਜਾਂ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਨ ਜਾਂਦੀਆਂ ਮੁਸਲਿਮ ਮੁਟਿਆਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਸਿਰ...

ਅਰਵਿੰਦਰ ਜੌਹਲ ਪਿਛਲੇ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਦੌਰਾਨ ਕੁਝ ਅਜਿਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਾਪਰੀਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਾਡਾ ਸਭ ਦਾ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਿਆ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਮਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਆਲ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ’ਚ ਸਹੀ ਜਾਂ ਗ਼ਲਤ ਹੋਣ ਦੀ ਗੱਲ ਤਾਂ ਬਾਅਦ ’ਚ...

ਦਵਿੰਦਰ ਸ਼ਰਮਾ ਇਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਜਦੋਂ ਪੰਜਾਬ, ਹਰਿਆਣਾ, ਪੱਛਮੀ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਦਿੱਲੀ ਦੀਆਂ ਸੜਕਾਂ ’ਤੇ ਰੋਸ ਮਾਰਚ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਜੁਟੇ ਹੋਏ ਹਨ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਯੂਰੋਪੀਅਨ ਮੁਲਕਾਂ ਦੀਆਂ ਰਾਜਧਾਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨੀ ਦੇ ਮਿਸਾਲੀ ਰੋਸ ਮੁਜ਼ਾਹਰਿਆਂ...

ਜੂਲੀਓ ਰਿਬੈਰੋ ਮੈਂ ਮਾਧਵ ਸਾਠੇ ਨਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਸ਼ਖ਼ਸ ਨੂੰ ਜਾਣਦਾ ਹਾਂ ਜਿਸ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਅੱਜ ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸਣ ਲੱਗਿਆ ਹਾਂ। ਪੇਸ਼ੇ ਵਜੋਂ ਉਹ ਐਨਾਸਥੀਸੀਓਲੌਜਿਸਟ ਹੈ ਜੋ ਅਪਰੇਸ਼ਨ ਥੀਏਟਰਾਂ ਵਿੱਚ ਖ਼ਾਸਕਰ ਸੰਗੀਨ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਮਰੀਜ਼ ਦੀ ਹਿਫ਼ਾਜ਼ਤ ਲਈ ਸਰਜਨਾਂ ਦੀ...

ਰਾਮਚੰਦਰ ਗੁਹਾ ਬੰਗਲੌਰ ’ਚ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਵਧੀਆ ਦੁਕਾਨ ਵਿੱਚ ਘੁੰਮਦਿਆਂ, ਮੇਰੀ ਨਜ਼ਰ ਇੱਕ ਨਾਵਲ ’ਤੇ ਪਈ ਜਿਸ ਦਾ ਨਾਂ ਸੀ ‘ਵੈੱਨ ਆਈ ਲਿਵਡ ਇਨ ਮੌਡਰਨ ਟਾਈਮਜ਼’ (ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਆਧੁਨਿਕ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਸਾਂ)। ਇਸ ਦੀ ਲੇਖਕਾ ਲਿੰਡਾ ਗ੍ਰਾਂਟ...

ਅਰਵਿੰਦਰ ਜੌਹਲ ਪ੍ਰਥਮ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦੀ 2023 ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਰਿਪੋਰਟ ਸਾਡੇ ਵਿੱਦਿਅਕ ਢਾਂਚੇ ਦੀ ਜੋ ਤਸਵੀਰ ਉਭਾਰਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਸਭ ਦਾ ਤ੍ਰਾਹ ਕੱਢਣ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਹੈ। ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਮਾਪਿਆਂ, ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਵੱਡੇ ਫ਼ਿਕਰ ’ਚ ਪਾਉਣ ਵਾਲੇ ਹਨ।...

ਰਾਮਚੰਦਰ ਗੁਹਾ ਭਾਰਤੀ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਰਵਾਇਤ ਹੁਣ ਸਾਹਸੱਤਹੀਣ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਕੋਈ ਸਮਾਂ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਇਸ ਧਾਰਾ ਦਾ ਸਮਾਜ ਅਤੇ ਸਿਆਸਤ ਉੱਪਰ ਭਰਵਾਂ ਤੇ ਮਾਣਮੱਤਾ ਅਸਰ ਹੋਇਆ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਫਿਰ ਵੀ ਬਹੁਤ ਥੋੜ੍ਹੇ ਲੋਕ ਹੀ ਸਮਾਜਵਾਦੀਆਂ ਦੇ ਅਤੀਤ ਦੀ ਬੁਲੰਦੀ...

ਅਰਵਿੰਦਰ ਜੌਹਲ ਅੱਜ ਤੋਂ 35 ਵਰ੍ਹੇ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਅਦਾਰੇ ਵਿਚ ਮੈਂ ਟਰੇਨੀ ਸਬ-ਐਡੀਟਰ ਵਜੋਂ ਜੁਆਇਨ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਸਫ਼ਰ ਦੌਰਾਨ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪੜਾਵਾਂ ’ਚੋਂ ਗੁਜ਼ਰਦਿਆਂ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਸੰਪਾਦਕ ਦੇ ਮੁਕਾਮ ’ਤੇ ਪੁੱਜਣਾ ਨਿਸ਼ਚੇ ਹੀ ਮੇਰੇ ਲਈ ਬਹੁਤ ਤਸੱਲੀ ਅਤੇ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਦਾ ਸਬੱਬ...

ਦਿਨੇਸ਼ ਸੀ. ਸ਼ਰਮਾ ਜਨਵਰੀ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਹਫ਼ਤਾ ਆਮ ਤੌਰ ’ਤੇ ਭਾਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨਕ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਕੈਲੰਡਰ ਵਿੱਚ ਅਹਿਮ ਸਮਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹੀਂ ਦਿਨੀਂ ਭਾਰਤੀ ਸਾਇੰਸ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਾਲਾਨਾ ਵੱਡ-ਅਕਾਰੀ ਸਮਾਗਮ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵੱਲੋਂ...

ਤ੍ਰੈਲੋਚਨ ਲੋਚੀ ਸੁਖ਼ਨ ਭੋਇੰ 43 ਕਿਸੇ ਕਵੀ ਜਾਂ ਲੇਖਕ ਦੀ ਇੰਟਰਵਿਊ ਵੇਲੇ ਕੁਝ ਇਹੋ ਸੁਆਲ ਪੁੱਛੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਤੁਹਾਡਾ ਜਨਮ ਕਿੱਥੇ ਹੋਇਆ? ਤੁਹਾਡੇ ਲਿਖਣ ਦਾ ਸਬੱਬ ਕਿਵੇਂ ਬਣਿਆ? ਤੁਸੀਂ ਕਿਵੇਂ ਲਿਖਦੇ ਹੋ ਯਾਨੀ ਕਿ ਤੁਹਾਡੀ ਸਿਰਜਨ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਤੇ ਤੁਹਾਡੀ...

ਸਵਰਾਜਬੀਰ ਇਹ 23 ਮਾਰਚ 1932 ਦਾ ਦਿਨ ਸੀ। ਥਾਂ ਲਾਹੌਰ, ਰਾਜ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਦਾ। ਭਰੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਸ਼ਾਇਰ ਮੇਲਾ ਰਾਮ ਤਾਇਰ ਟਾਂਗੇ ’ਤੇ ਖੜ੍ਹਾ ਹੋਇਆ ਤੇ ਉਸ ਨੇ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਘੋੜੀ ਗਾਉਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਭਗਤ ਸਿੰਘ, ਸੁਖਦੇਵ...

ਕੰਵਰਜੀਤ ਭੱਠਲ ਸੁਖ਼ਨ ਭੋਇੰ 42 ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਸਿਰਜਣ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦਾ ਆਰੰਭ ਕੋਈ 60 ਵਰ੍ਹੇ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਲ 1963 ਤੋਂ ਮੰਨਦਾ ਹਾਂ ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਐੱਸ.ਡੀ. ਕਾਲਜ, ਬਰਨਾਲਾ ਵਿਚ ਬੀ.ਏ. ਫਾਈਨਲ ਦਾ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸਾਂ। ਅਸੀਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਮੇਹਰ ਸਿੰਘ...

ਅਰੁਣ ਮੈਰਾ ਸੰਸਦ ’ਤੇ ਅਤਿਵਾਦੀ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਪੂਰੇ ਬਾਈ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਲੰਘੀ 13 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿਚ ਧੂੰਏਂ ਦੇ ਕਨੱਸਤਰ ਖੋਲ੍ਹਣ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀ ਪੜ੍ਹੇ ਲਿਖੇ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਸੀ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੀ ਜੀਡੀਪੀ ਵਿਚ ਭਰਵਾਂ ਵਾਧਾ ਹੋਣ...

ਦੀਪ ਦੇਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸੁਖ਼ਨ ਭੋਇੰ 41 ਜਦੋਂ ਕੁ ਜਿਹੇ ਹੋਸ਼ ਸੰਭਾਲੀ ਘਰ ’ਚ ਗੁਰਬਤ ਸੀ। ਬਾਪ ਸ਼ਹਿਰ ਰਾਜ ਮਿਸਤਰੀ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਨ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਘਰ ’ਚ ਬਹੁਤੀ ਵਾਰੀ ਰਾਤ ਦੀ ਰੋਟੀ ਬਾਪ ਦੇ ਆਇਆਂ ਪੱਕਦੀ ਸੀ। ਮਾਂ ਸਾਨੂੰ ਡੂੰਘੇ ਖਾਓ-ਪੀਏ...

ਅੱਜ 2023 ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਭਲਕੇ ਨਵਾਂ ਸਾਲ ਚੜ੍ਹ ਪੈਣਾ ਹੈ। ਸਾਲ ਦੇ ਅਖ਼ੀਰ ਵਿਚ ਅਸੀਂ ਲੰਘੇ ਸਾਲ ਦਾ ਲੇਖਾ-ਜੋਖਾ ਕਰਦੇ ਅਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਾਲ ਲਈ ਇਕ-ਦੂਸਰੇ ਨੂੰ ਸ਼ੁਭ-ਇੱਛਾਵਾਂ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਬਿਹਤਰ ਮਨੁੱਖ ਬਣਨ ਦੀ ਕਾਮਨਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ।...

ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੁਆਰਾ ਵਸਾਏ ਗਏ ਪਿੰਡ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਏ ਸਫ਼ਰ ਨੂੰ ਆਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਸਵਾ ਸਦੀ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਮਾਂ ਲੱਗਾ। ਉਸ ਸਫ਼ਰ ਦੇ ਸਮਿਆਂ ਵਿਚ ਸਿੱਖ ਜੀਵਨ-ਜਾਚ ਪ੍ਰਫੁੱਲਿਤ ਹੋਈ ਜਿਸ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀਆਂ ਪੈੜਾਂ ਵਿਚ...

ਰਾਮਚੰਦਰ ਗੁਹਾ ਉੱਘੇ ਲੇਖਕ ਪਰਕਲਾ ਪ੍ਰਭਾਕਰ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿਚ ਬੰਗਲੁਰੂ ਵਿਖੇ ਇਕ ਗੁਫ਼ਤਗੂ ਦੌਰਾਨ ਸਿਆਸੀ ਪ੍ਰਵਚਨ ਦੀ ਬਦਲਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਮੁਤੱਲਕ ਇਕ ਪਰਤਾਂ ਖੋਲ੍ਹਣ ਵਾਲੀ ਟਿੱਪਣੀ ਕੀਤੀ ਸੀ। 1980ਵਿਆਂ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿਚ ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਿਆਸਤ...

ਸੁਖ਼ਨ ਭੋਇੰ 40

ਕੁਲਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸੰਧਵਾਂ* ਸਰਦਾਰ ਇੰਦਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਖਾਲਸਾ ਜੀ ਕਿਸੇ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ ਦੇ ਮੁਥਾਜ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਉਹ ਬਹੁਪੱਖੀ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ ਦੇ ਮਾਲਕ ਸਨ। ਇੱਕ ਸਫ਼ਲ ਵਕੀਲ, ਕੁਸ਼ਲ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉਪਰ ਨਿਰਛਲ, ਇਮਾਨਦਾਰ, ਬੇਬਾਕ ਇਨਸਾਨ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਫ਼ਰੀਦਕੋਟ ਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪਛਾਣ...

ਰਾਮਚੰਦਰ ਗੁਹਾ ਹਾਲੀਆ ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਹਿੰਦੂਤਵ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਅਤੇ ਅਮਲ ਬਾਰੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਲੇਖਾਂ ਅਤੇ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੀ ਇਕ ਲੰਬੀ ਲੜੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਰਾਹੀਂ ਭਾਜਪਾ ਅਤੇ ਆਰਐੱਸਐੱਸ ਦੇ ਵਧਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਬਦਲਵੇਂ ਢੰਗਾਂ ਨਾਲ ਸਮਝਾਉਣ, ਆਲੋਚਨਾ ਕਰਨ...

ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਜਮਹੂਰੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹੀ ਰੁਝਾਨਾਂ ਵਾਲੇ ਆਗੂਆਂ, ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਅਦਾਰਿਆਂ ਤੇ ਨੌਕਰਸ਼ਾਹੀ ਦੇ ਗੱਠਜੋੜ ਨੇ ਅਜਿਹਾ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਵਿਚਲੀ ਜਮਹੂਰੀ ਜ਼ਮੀਨ (space) ਨੂੰ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਖ਼ੋਰਾ ਲੱਗਾ...