ਸਫਾਰਨ ਤਰਫ਼ੋਂ ਤੇਜਸ ਲਈ ਇੰਜਣ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰ ਰਿਹੈ ਭਾਰਤ

ਸੂਤਰਾਂ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਹਾਲੇ ਤੱਕ ਇਸ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ’ਤੇ ਕੋਈ ਫ਼ੈਸਲਾ ਨਹੀਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਸੂਤਰਾਂ ਮੁਤਾਬਕ, ‘‘ਸਫਰਾਨ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਰੱਖਿਆ ਖੋਜ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਸੰਗਠਨ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।’’

ਸੂਤਰਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਜਨਰਲ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਦਾ F-414 ਇੰਜਣ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਤੇਜਸ Mk-2 ਜੈੱਟ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਉਡਾਣ 2026 ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਤੈਅ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਜਹਾਜ਼ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਅੱਪਗ੍ਰੇਡ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਵਧੇਰੇ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਸੰਸਕਰਣ ਅਤੇ ਤੇਜਸ Mk-1A ਦਾ ਇੱਕ ਘਾਤਕ ਸੰਸਕਰਣ ਹੈ - ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਏਅਰੋਨੌਟਿਕਸ ਲਿਮਟਿਡ (HAL) ਦੁਆਰਾ ਉਤਪਾਦਨ ਅਧੀਨ ਹੈ।

ਸੂਤਰਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸਫਰਾਨ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਨਿਰਮਾਣ ਇੰਜਣ ਦਾ ਇੱਕ ਪੂਰਾ ਈਕੋ-ਸਿਸਟਮ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਫਰਾਂਸਿਸੀ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਦੋ ਉਤਪਾਦਨ ਦੋ ਇੰਜਣ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਦਿੱਤੀ ਹੈ - ਇੱਕ ਤੇਜਸ Mk-2 ਲਈ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਅਗਲੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੇ ਐਡਵਾਂਸਡ ਮੀਡੀਅਮ ਕੰਬੈਟ ਏਅਰਕ੍ਰਾਫਟ (AMCA) ਲਈ।

ਸਫਰਾਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ HAL ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਇੰਜਣ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ 400 ਤੋਂ ਵੱਧ ਐਡਵਾਂਸਡ ਲਾਈਟ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰਾਂ ’ਤੇ ਵਰਤੇ ਗਏ ਹਨ।

ਤੇਜਸ Mk-2 ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਅਤੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨ GE F-414 ਇੰਜਣ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਪੜਾਅ ’ਤੇ ਇੰਜਣ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ ਨਾਲ ਜਹਾਜ਼ ਦੀ ਬਣਤਰ ਵਿੱਚ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਤਬਦੀਲੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਵੇਗੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਹਰੇਕ ਇੰਜਣ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਖਰਾ ਏਅਰ-ਇਨਟੇਕ ਐਂਗਲ, ਥ੍ਰਸਟ ਅਤੇ ਪਾਵਰ ਡਾਇਨਾਮਿਕਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਜੁਲਾਈ 2023 ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਡੀਸੀ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੇ ਤਬਾਦਲੇ (ToT) ਨਾਲ GE F-414 ਇੰਜਣ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। ToT ਦੀਆਂ ਸ਼ਰਤਾਂ ’ਤੇ GE ਅਤੇ HAL ਵਿਚਕਾਰ ਚਰਚਾ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਤੋਂ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੋਵੇਗੀ।

ਭਾਰਤ ਵੱਖਰੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਤੇਜਸ Mk-1A ਜੈੱਟਾਂ ਲਈ ਜੀਈ ਤੋਂ F-404 ਇੰਜਣਾਂ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। HAL ਕੋਲ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਦਰਜਨ ਜੈੱਟ ਤਿਆਰ ਹਨ ਪਰ GE ਦੁਆਰਾ ਹੁਣ ਤੱਕ ਸਿਰਫ ਤਿੰਨ ਇੰਜਣ ਸਪਲਾਈ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।

ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਇਸ ਨਾਲ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਨੂੰ ਜੈੱਟਾਂ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਘਟਦੀ ਲੜਾਈ ਦੀ ਤਾਕਤ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਹੀ ਹੈ,

11 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਜਦੂਤ-ਨਿਯੁਕਤ ਸਰਜੀਓ ਗੋਰ ਨੇ ਭਾਰਤ-ਅਮਰੀਕਾ ਫੌਜੀ ਵਪਾਰਕ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ’ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਮਰੀਕੀ ਸੈਨੇਟ ਨੂੰ ਸੁਣਵਾਈ ਦੌਰਾਨ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ‘ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਹਿਯੋਗ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੇ ਸਹਿ-ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਸਹਿ-ਉਤਪਾਦਨ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣਾ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰੱਖਿਆ ਵਿਕਰੀ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।’

ਅਗਸਤ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਰਾਜਨਾਥ ਸਿੰਘ ਨੇ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਭਾਰਤ ਘਰੇਲੂ ਤੌਰ ’ਤੇ ਜੈੱਟ ਇੰਜਣ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਸਫਰਾਨ ਨਾਲ ਭਾਈਵਾਲੀ ਕਰੇਗਾ।