ਤੰਦਰੁਸਤ ਰਹਿਣ ਲਈ ਸੁਆਦ ਛੱਡਣੇ ਪੈਣਗੇ

ਇਸ ਵਿਚ ਕੋਈ ਅਤਿਕਥਨੀ ਨਹੀਂ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਸੁਆਦਾਂ ਨੇ ਪੱਟੀ ਹੈ। ਜੀਭ ਦੇ ਸੁਆਦ ਕਰ ਕੇ ਅਸੀਂ ਕਿੰਨੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਸਹੇੜ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ। ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਬਿਮਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਡਾਕਟਰ ਕੁਝ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨਾ ਖਾਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਪਤਾ ਤਾਂ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਉਹ ਚੀਜ਼ ਜਿਸ ਦਾ ਪ੍ਰਹੇਜ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਖਾਧੀ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਖੈਰ ਨਹੀਂ ਪਰ ਜੀਭ ਵਿਚਾਰੀ ਲੱਖ ਯਤਨਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਸਮਝਾਇਆਂ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦੀ। ਲੱਖ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਬੰਦਾ ਜੀਭ ਅੱਗੇ ਹਾਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬੱਸ ਇਕ ਵਾਰ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਦਾ ਸੁਆਦ ਪੈ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਛੱਡਣਾ ਔਖਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਿਆਹ-ਸ਼ਾਦੀਆਂ ਜਾਂ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਵਿੱਚ ਬਣੇ ਗਰਮ-ਗਰਮ ਪਕੌੜੇ ਜਾਂ ਟਿੱਕੀਆਂ, ਦਹੀਂ ਭੱਲੇ ਦੇਖ ਕੇ ਕਿਹੜੀ ਜੀਭ ਹੈ, ਜੋ ਲਲਚਾਉਂਦੀ ਨਹੀਂ। ਫਿਰ ਤਾਂ ਭਾਵੇਂ ਕਿਸੇ ਦਾ ਗਲ ਖਰਾਬ ਹੈ ਜਾਂ ਪੇਟ, ਇਕ ਵਾਰ ਬੰਦਾ ਸੋਚਦਾ- ਦੇਖੀ ਜਾਊ, ਜੋ ਹੁੰਦਾ ਹੋ ਜਾਏ, ਇਕ ਟਿੱਕੀ ਤਾਂ ਖਾਣੀ ਹੀ ਖਾਣੀ ਹੈ ਜਾਂ ਕਈ ਵਾਰ ਅਜਿਹੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਵਾਹ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਹਿਣਗੇ- ਜੀ ਖੰਘ ਤਾਂ ਹਟਦੀ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਮੈਂ ਤਾਂ ਅੱਕ ਕੇ ਫਿਰ ਪਕੌੜੇ ਖਾ ਹੀ ਲਏ। ਕਈ ਵਾਰ ਮੈਰਿਜ ਪੈਲੇਸਾਂ ਜਾਂ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਵਿੱਚ ਬੈਠੇ ਕਈ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦਾ ਫੋਨ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, “ਡਾਕਟਰ ਸਾਹਿਬ ਪਾਰਟੀ ’ਚ ਬੈਠੇ ਆਂ। ਯਾਰ-ਮਿੱਤਰ ਜ਼ਿੱਦ ਕਰੀ ਜਾਂਦੇ ਨੇ, ਊਂ ਤਾਂ ਥੋਡੀ ਬੰਦ ਕੀਤੀ ਹੋਈ ਆ, ਇਕ-ਅੱਧਾ ਪੈੱਗ ਲਾ ਲਈਏ?” ਮਤਲਬ, ਇਕ ਵਾਰ ਡਾਕਟਰ ਦੇ ਮੂੰਹੋਂ ਹੀ ਕਢਵਾਉਣਾ ਹੁੰਦਾ ਕਿਉਂਕਿ ਜੇ ਕੱਲ੍ਹ ਨੂੰ ਕੋਈ ਤਕਲੀਫ ਹੋ ਗਈ ਤਾਂ ਮਰੀਜ਼ ਨੇ ਡਾਕਟਰ ਸਿਰ ਭਾਂਡਾ ਭੰਨਣਾ ਹੁੰਦਾ। ਕਹਿਣ ਦਾ ਭਾਵ, ਪ੍ਰਹੇਜ਼ ਤੋਂ ਦੁਨੀਆ ਬਹੁਤ ਚੱਲਦੀ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਖਹਿੜਾ ਨਹੀਂ ਛੁੱਟਦਾ।

ਮੈਂ ਇਹ ਵੀ ਲਿਖ ਸਕਦਾ ਸੀ ਕਿ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਖਹਿੜਾ ਨਹੀਂ ਛੱਡਦੀਆਂ ਪਰ ਅਸਲ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਖਹਿੜਾ ਛੁਡਾ ਕੇ ਰਾਜ਼ੀ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਕੋਈ ਵੀ ਬਿਮਾਰੀ ਲੈ ਲਓ- ਸ਼ੂਗਰ, ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ, ਯੂਰਿਕ ਐਸਿਡ, ਤੇਜ਼ਾਬ, ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਆਧੁਨਿਕ ਮਨੁੱਖ ਦੀਆਂ ਸਹੇੜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹੀ ਤਾਂ ਹਨ। ਖਾਣ-ਪੀਣ ਨੂੰ ਖੁੱਲ੍ਹਾ-ਡੁੱਲ੍ਹਾ, ਕੰਮ ਦਾ ਡੱਕਾ ਨਹੀਂ ਤੋੜਨਾ, ਗੋਗੜਾਂ ਵਧੀ ਜਾਂਦੀਆਂ, ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਲੱਗੀ ਜਾਂਦੀਆਂ।

ਵਿਆਹ-ਸ਼ਾਦੀਆਂ ਵਿਚ ਅਕਸਰ ਜਾਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਲੋਕਾਂ ਵੱਲ ਦੇਖ-ਦੇਖ ਕੇ ਹੀ ਚਿੱਤ ਭਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਤਾਂ ਢਿੱਡ ਨੂੰ ਢਿੱਡ ਨਹੀਂ, ਰੂੜੀ ਸਮਝਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਆਉਂਦਾ, ਤੁੰਨੀ ਜਾਂਦੇ। ਉਹ ਇਹ ਨਹੀਂ ਦੇਖਦੇ ਕਿ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਚੱਲਦਾ ਰੱਖਣ ਲਈ ਕਿੰਨੇ ਕੁ ਅੰਨ ਪਾਣੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ; ਬੱਸ ਜਿੰਨੇ ਚਿਰ ਤੱਕ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਭੁੱਖ ਅਤੇ ਜੀਭ ਦਾ ਸੁਆਦ ਮੁੱਕਦਾ ਨਹੀਂ, ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਦੱਬੀ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਤਾਂ ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ’ਚ ਹੁੰਦੇ। ਕਈ ਫਿਰ ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਵਿਆਹ-ਸ਼ਾਦੀ ’ਚ ਟੱਕਰ ਜਾਂਦੇ। ਅਜਿਹੇ ਲੋਕ ਇਕ ਨਾ ਇਕ ਦਿਨ ਜ਼ਰੂਰ ਬਿਮਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਫਿਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵੀ ਅਜਿਹੀਆਂ ਲੱਗਦੀਆਂ ਕਿ ਡਾਕਟਰ ਸਾਰਾ ਕੁਝ ਛੁਡਵਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਜਿਹੜੇ ਤਾਂ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੇ ਆਖੇ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਬਚ ਜਾਂਦੇ ਹਨ; ਬਾਕੀ ਅੱਲ੍ਹਾ ਨੂੰ ਪਿਆਰੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ। ਇਕ ਤਾਂ ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਦੇ ਖਾਣੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਚਟਪਟੇ ਅਤੇ ਸੁਆਦਲੇ ਹੋ ਗਏ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚਲੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਤੱਤ ਬਿਲਕੁਲ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਏ ਹਨ, ਸਿਰਫ਼ ਸੁਆਦ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਤ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ਖਾਣੇ ਖਾ ਕੇ ਇਕ ਵਾਰ ਜੀਭ ਦਾ ਸੁਆਦ ਤਾਂ ਚੱਖ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪਛਤਾਵਾ ਹੀ ਪੱਲੇ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਖਾਣਿਆਂ ਤੋਂ ਸਾਨੂੰ ਗੁਰਬਾਣੀ ਵੀ ਵਰਜਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ:

ਬਾਬਾ ਹੋਰੁ ਖਾਣਾ ਖੁਸੀ ਖੁਆਰੁ॥

ਜਿਤੁ ਖਾਧੈ ਤਨੁ ਪੀੜੀਐ ਮਨ ਮਹਿ ਚਲਹਿ ਵਿਕਾਰ॥

ਖਾਈਏ ‘ਮਨ ਭਾਉਂਦਾ, ਪਹਿਨੀਏ ਜਗ ਭਾਉਂਦਾ’ ਦਾ ਨਾਅਰਾ ਵੀ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਤੋਂ ਕੋਹਾਂ ਦੂਰ ਲੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਮਨ ਭਾਉਂਦਾ ਖਾਣਾ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਸਿਆਲਾਂ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ ਮਨ ਭਾਉਂਦੇ ਖਾਣੇ ਸਰ੍ਹੋਂ ਦੇ ਸਾਗ ਵਿੱਚ ਖਾਸਾ ਸਾਰਾ ਘਿਓ ਜਾਂ ਮੱਖਣ, ਨਾਲ ਮੱਕੀ ਦੀ ਰੋਟੀ। ਇਹ ਸਿਰੇ ਦਾ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਘਰ ਹੈ। ਨਾ ਤਾਂ ਸਰ੍ਹੋਂ ਵਧੀਆ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਘਿਓ। ਲੋਕ ਅੱਠ-ਅੱਠ, ਦਸ-ਦਸ ਦਿਨ ਸਾਗ ਨੂੰ ਤੜਕੇ ਲਾ-ਲਾ ਕੇ ਛਕੀ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਫਿਰ ਕਿਸੇ ਦਾ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਵਧ ਜਾਂਦਾ, ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ਾਬ ਕਿਉਂਕਿ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਦੀ ਆਦਤ ਸਾਨੂੰ ਹੈ ਨਹੀਂ। ਚਾਹ ਦੇ ਕੌਲੇ ਜਿੰਨੇ ਮਰਜ਼ੀ ਛਕ ਜਾਓ। ਜਿੰਨਾ ਚਿਰ ਅਸੀਂ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਨਹੀਂ ਛੱਡਦੇ, ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਸਾਡਾ ਖਹਿੜਾ ਨਹੀਂ ਛੱਡਣਗੀਆਂ ਕਿਉਂਕਿ ਅਸੀਂ ਹੱਥੀਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਆਦਤ ਨੂੰ ਤਾਂ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਪਰ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਉਹੀ ਚੱਲਦਾ ਹੈ।

ਗੱਲ ਸੁਆਦਾਂ ਦੀ ਚਲਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਏਡਜ਼ ਅਤੇ ਹੈਪਾਟਾਇਟਸ ਵਰਗੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵੀ ਸੁਆਦਾਂ ਦਾ ਹੀ ਸਿੱਟਾ ਹਨ; ਖ਼ਾਸ ਕਰ ਕੇ ਏਡਜ਼ ਤਾਂ ਸੈਕਸ ਦੇ ਸੁਆਦ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਥੋੜ੍ਹੇ ਕੇਸ ਅਜਿਹੇ ਮਿਲਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੂਈਆਂ ਕਰ ਕੇ ਏਡਜ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸੁਆਦ ਮਗਰ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਦਾ ਰੋਗ ਜਾਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤੋਂ ਹੱਥ ਧੋ ਲੈਣੇ, ਇਹ ਕਿੱਥੋਂ ਦੀ ਸਿਆਣਪ ਹੈ?

ਕਈ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਫਲਾਣਾ ਤਾਂ ਸਭ ਕੁਝ ਖਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਮੈਂ ਅਗਰ ਦੋ ਪਕੌੜੇ ਹੀ ਖਾ ਲਵਾਂ ਤਾਂ ਗਧੀ ਗੇੜ ਪਾ ਦਿੰਦੇ; ਜਾਂ ਪੀਣ ਦੇ ਕਈ ਸ਼ੌਕੀਨ ਅਕਸਰ ਇਹ ਗੱਲ ਆਖ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, “ਡਾਕਟਰ ਸਾਹਿਬ, ਮੇਰਾ ਇਕ ਯਾਰ ਤਾਂ ਬੋਤਲ ਪੀ ਜਾਂਦਾ ਪਰ ਮੈਨੂੰ ਤਾਂ ਇੱਕੋ ਪੈੱਗ ਹੀ ਹਜ਼ਮ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।” ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਅਸੀਂ ਆਪਣਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਦੂਜਿਆਂ ਨਾਲ ਕਰਦੇ ਰਹਾਂਗੇ, ਤੰਦਰੁਸਤ ਨਹੀਂ ਹੋਵਾਂਗੇ; ਨਾਲੇ ਸਿਆਣੇ ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ ਕਿ ਆਪ ਤੋਂ ਨੀਵਿਆਂ ਵੱਲ ਦੇਖ ਕੇ ਜੀਓ। ਨਾਲੇ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨਾ ਤਾਂ ਚੰਗੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਦਾ ਕਰੋ, ਨਾ ਕਿ ਫਲਾਣਾ ਬੋਤਲ ਪੀ ਜਾਂਦਾ...। ਕਈ ਵਾਰ ਮਰੀਜ਼ ਪੁੱਛ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਡਾਕਟਰ ਸਾਹਿਬ, ਤੁਸੀਂ ਵਿਆਹ-ਸ਼ਾਦੀਆਂ ’ਚ ਜਾ ਕੇ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦੇ? ਇਹ ਸਵਾਲ ਲੱਗਭੱਗ ਸਾਰੇ ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੂੰ ਮਰੀਜ਼ ਅਕਸਰ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਮੇਰਾ ਜਵਾਬ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਈ ਅਸੀਂ ਜਿਊਣ ਲਈ ਖਾਂਦੇ ਹਾਂ, ਖਾਣ ਲਈ ਨਹੀਂ ਜਿਊਂਦੇ। ਵਿਆਹ-ਸ਼ਾਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੋਂ ਤੱਕ ਹੋ ਸਕੇ, ਬਹੁਤਾ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਤੋਂ ਗੁਰੇਜ਼ ਹੀ ਕਰੀਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਹਰੇਕ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਸੁਆਦਲਾ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਹਲਵਾਈ ਆਪਣਾ ਪੂਰਾ ਤਾਣ ਲਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਤਾਂ ਹਲਵਾਈ ਮੂੰਗੀ ਦੀ ਦਾਲ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦਾਖਾਂ ਪਾਉਣ ਲੱਗ ਪਏ ਹਨ।

ਲੋੜ ਅਨੁਸਾਰ ਖਾਓ। ਅੰਨ ਦੀ ਬੇਅਦਬੀ ਨਾ ਕਰੋ। ਜਿਸ ਦਿਨ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤਲਿਆ ਖਾਧਾ ਜਾਵੇ, ਪਾਣੀ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਹੋਰ ਵਧਾ ਦਿਓ। ਸੈਰ ਕਰੋ ਜਾਂ ਜਿਸ ਦਿਨ ਪਾਰਟੀ ’ਤੇ ਖਾਧਾ ਪੀਤਾ ਹੋਵੇ, ਉਸ ਰਾਤ ਕੁਝ ਨਾ ਖਾਓ। ਇਸ ਨਾਲ ਪੇਟ ਠੀਕ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਵੱਧ ਖਾਧਾ ਹਜ਼ਮ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੀ ਭੁੱਖ ਲੱਗੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਸਲਾਦ ਵਗੈਰਾ ਖਾ ਕੇ ਹੀ ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਕਰੋ। ਅਗਰ ਤੁਸੀਂ ਘੱਤੇ ਤੇ ਘੱਤਾ ਸੁੱਟਦੇ ਚਲੇ ਗਏ ਤਾਂ ਮਿਹਦਾ ਤੁਹਾਡੀ ਇਸ ਬਦਨੀਤੀ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਕੇ ਹਜ਼ਮ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਸੰਪਰਕ: 98146-99446