ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੇ ਸਲਮਾਨ ਰਸ਼ਦੀ ਵੀ ਸਨ ਦਾਅਵੇਦਾਰ
ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੇ ਸਲਮਾਨ ਰਸ਼ਦੀ ਵੀ ਸਨ ਦਾਅਵੇਦਾਰ
ਅੰਦਰੋਂ ਨਾ ਚਤੁਰਾਈ ਜਾਵੇ ਸਰਿਤਾ ਤੇਜੀ ਖੋਹ ਕੇ ਬੁਰਕੀ ਹੋਰਾਂ ਕੋਲੋਂ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਮੂੰਹ ਪਾਈ ਜਾਵੇ। ਭੇਖ ਬਣਾਇਆ ਸਾਧੂ ਵਾਲਾ, ਅੰਦਰੋਂ ਨਾ ਚਤੁਰਾਈ ਜਾਵੇ। ਇੱਧਰੋਂ ਚੁੱਕੇ ਓਧਰ ਰੱਖੇ, ਮਨ ਦੀ ਤ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਪਰ ਨਾ ਮੁੱਕੇ, ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਪੁਤਲੇ ਨੂੰ ਵੇਖੋ, ਮਾਇਆ...
ਮੇਰੀ ਬਾਲੜੀ ਸੰਜੀਵ ਕੁਮਾਰ ਸ਼ਰਮਾ ਮੇਰੀ ਨਿੱਕੀ ਜਿਹੀ ਬਾਲੜੀ, ਅੱਜ ਨੂਰ ਬਣ ਗਈ ਏ। ਮੇਰੀ ਰੂਹ ਦੀ ਇਹ ਕਿਰਨ, ਅੱਜ ਮੁਟਿਆਰ ਹੋ ਗਈ ਏ। ਕਦੇ ਉਂਗਲ ਫੜ ਤੁਰਦੀ ਸੀ, ਅੱਜ ਪੈਰਾਂ ’ਤੇ ਖੜ੍ਹ ਗਈ ਹੈ। ਮੋਢੇ ਨਾਲ ਮੋਢਾ ਲਾਉਂਦੀ ਹੁਣ,...
‘‘ਚਲ ਛੋੜ ਬਲਵਿੰਦਰਾ ਇਨ ਬਾਤੋਂ ਕਾ ਅਬ ਕਿਆ ਫ਼ਾਇਦਾ, ਥਾਰੇ ਮੇਂ ਵੋ ਮਰਦੋਂ ਵਾਲੀ ਬਾਤ ਨਾਹੀ ਦਿਖਤੀ ਅਰੇ ਜਰਾ ਮਾਰ੍ਹਾ ਵੀ ਜਿਗਰਾ ਦੇਖ, ਮੈਨੇ ਤੋਂ ਰਬ ਕੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੂਜਾ ਹੈ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਤੁਮਹਾਰੀ ਖ਼ਾਤਿਰ ਆਪਣੇ ਕਬੀਲੇ ਕੇ ਰਸਮੋਂ-ਰਿਵਾਜ ਔਰ ਬਰਸੋਂ ਸੇ...
ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਗੁਰਬਖਸ਼ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰੀਤਲੜੀ ਨਾਲ ਨਵਤੇਜ ਸਿੰਘ। ਇੱਕ ਸਦੀ ਪਹਿਲਾਂ, 1925 ਵਿੱਚ ਸਿਆਲਕੋਟ ’ਚ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਨਵਤੇਜ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਸਾਡੇ ਤੋਂ ਵਿਛੜਿਆਂ ਇੱਕ ਅਰਸਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਪੂਰੇ ਹੋਣ ਵੇਲੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਉਮਰ 56 ਵਰ੍ਹੇ ਸੀ। ਘੱਟ-ਉਮਰੇ ਹੀ ਕੈਂਸਰ...
ਬਾਪੂ ਦੀ ਪੰਡ ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਭੁਲੇਰੀਆ ‘ਮੈਂ ਤਾਂ ਬਾਪੂ ਜੀ ਨੂੰ ਆਖ ਆਖ ਥੱਕ ਗਈ ਆਂ ਕਿ ਬੁੱਢੇ ਵਾਰੇ ਐਡੀ ਵੱਡੀ ਪੰਡ ਸਿਰ ’ਤੇ ਚੁੱਕ ਕੇ ਨਾ ਲਿਆਇਆ ਕਰੋ। ਜੇ ਰਾਹ ’ਚ ਠੋਕਰ ਲੱਗ ਕੇ ਡਿੱਗ ਪਏ ਤੇ ਸੱਟ-ਫੇਟ ਲੱਗ...
ਗ਼ਜ਼ਲ ਬਲਵਿੰਦਰ ਬਾਲਮ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਸੁਪਨਾ ਮੇਰੇ ਧੁਰ ਅੰਦਰ ਕਿਰਦਾਰ ’ਚ ਉਤਰੀ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਵਿੱਚ ਹਕੀਕਤ ਆ ਕੇ ਉਹ ਸੰਸਾਰ ’ਚ ਉਤਰੀ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਯੁੱਧ ਮੈਦਾਨ ’ਚ ਆ ਕੇ ਯੋਧੇ ਮਾਰਨ ਜਦ ਲਲਕਾਰਾ, ਗੁੱਸਾ ਜੋਸ਼ ਜਵਾਨੀ ਦਾ ਤਲਵਾਰ ’ਚ ਉਤਰੀ ਜਾਂਦਾ...
ਵੀਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਉੱਘੇ ਸ਼ਾਇਰ ਅੱਲਾਮਾ ਇਕਬਾਲ ਨੇ ਪਹਿਲੇ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਬਾਰੇ ਆਪਣੀ ਰਚਨਾ ‘ਨਾਨਕ’ ’ਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ: ਫਿਰ ਉਠੀ ਆਖ਼ਿਰ ਸਦਾ ਤੌਹੀਦ ਕੀ ਪੰਜਾਬ ਸੇ। ਹਿੰਦ ਕੋ ਇਕ ਮਰਦ-ਏ-ਕਾਮਿਲ ਨੇ ਜਗਾਇਆ ਖ਼ਵਾਬ ਸੇ। ਤੌਹੀਦ ਤੋਂ ਭਾਵ...
ਆਸ ਤੇ ਭਰੋਸੇ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਕਾਲ ਤੋਂ ਹੀ ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਪੰਧ ਰੌਸ਼ਨ ਤੇ ਸਹਿਜ ਕਰਦੀ ਆਈ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਲਾਹੌਰ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸ਼ਹੀਦੀ ਨੇ ਸਿੱਖੀ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਤੇ ਦ੍ਰਿੜ੍ਹਤਾ ਦੇ ਜਜ਼ਬੇ ਨੂੰ ਠੋਸ ਆਧਾਰ...
ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਸੁਨਹਿਰੀ ਅੱਖਰਾਂ ਨਾਲ ਦਰਜ ਇੱਕ ਲਾਸਾਨੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਦੇ 350 ਵਰ੍ਹੇ ਪੂਰੇ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਇਹ ਸ਼ਹਾਦਤ ਗੁਰੁੂ ਨਾਨਕ ਜੋਤ ਦੇ ਨੌਵੇਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦੀ ਹੈ, ਜੋ 11 ਨਵੰਬਰ 1675 ਨੂੰ ਵਾਪਰੀ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ...
ਦਿੱਲੀ ਨੇ ਕਹਿਰ ਕਮਾਇਆ ਏ, ਸਿੱਖੀ ਨਾਲ ਮੱਥਾ ਲਾਇਆ ਏ। ਸਤਿਗੁਰ ਨੂੰ ਆਖ ਸੁਣਾਇਆ ਏ, ਕਿਉਂ ਰਾਜੇ ਅੱਗੇ ਅੜਨਾ ਹੈ, ਜਿਊਣਾ ਹੈ ਜਾਂ ਮਰਨਾ ਹੈ? ਗੁਰ ਬੋਲੇ, ਸੱਚੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ, ਕਮਜ਼ੋਰਾਂ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਖੜ੍ਹੀਏ। ਜ਼ਾਲਮ ਰਾਜੇ ਤੋਂ ਕਿਉਂ ਡਰੀਏ, ਸਤਿਗੁਰ...
ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੂੰ ਸ਼ਹੀਦ ਕਰਨ ਸਮੇਂ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼। ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਧਰਮ ਇਤਿਹਾਸ ਅੰਦਰ ਅਜਿਹੀ ਮਿਸਾਲ ਕਿਧਰੇ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਧਰਮ ਗੁਰੂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਲਈ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਦੂਜੇ ਧਰਮ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਧਾਰਮਿਕ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਆਪਣੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦਿੱਤੀ...
ਨੌਵੇਂ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦੇ 350ਵੇਂ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਿਹਾਡ਼ੇ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹਰ ਸਮਾਗਮ ਦੌਰਾਨ ਧਿਆਨ ਦੀ ਮੁਦਰਾ ’ਚ ਬੈਠੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਇੱਕ ਹੀ ਚਿੱਤਰ ਹਰ ਥਾਂ ਦਿਸਦਾ ਹੈ। ਨੌਵੇਂ ਗੁਰੂ ਦੀ ਇਹੋ ਤਸਵੀਰ ਲੋਕ ਮਨਾਂ ’ਚ ਵਸੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਇਹ ਚਿੱਤਰ ਉੱਘੇ ਚਿੱਤਰਕਾਰ ਸ. ਸੋਭਾ ਸਿੰਘ ਵੱਲੋਂ ਬਣਾਏ ਗਏ ਸਿੱਖ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਦੇ ਚਿੱਤਰਾਂ ’ਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਸ ਚਿੱਤਰ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਸਿਰਜਣ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਬਾਰੇ ਸੋਭਾ ਸਿੰਘ ਹੋਰਾਂ ਦੇ ਦੋਹਤੇ (ਡਾ. ਹਿਰਦੇਪਾਲ ਸਿੰਘ) ਦਾ ਇਹ ਲੇਖ ਅਸੀਂ ਪਾਠਕਾਂ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ।
ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਨੌਵੇਂ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦਾ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਲਿਖਤਾਂ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਹੋਂਦ, ਮਨੁੱਖੀ ਕਲਿਆਣ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਮਿਸਾਲ ਹਨ। ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦਾ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਪੰਡਤਾਂ ਦੇ ਧਾਰਮਿਕ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਆਪਣਾ...
ਮੇਰਾ ਤਾਂ ਪਹਿਲਾ ਫੋਨ ਐ... ਡਾ. ਜਸਵਿੰਦਰ ਕੌਰ ਢਿੱਲੋਂ ਅੱਜ ਫੇਰ ਲਾਈਟ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਕਾਰਨ ਪਾਣੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਛੱਡਿਆ ਗਿਆ। ਸਵੇਰੇ ਚਾਰ ਵਜੇ ਤੋਂ ਛੇ ਵਜੇ ਤਕ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਪੰਦਰਾਂ-ਵੀਹ ਫੋਨ ਆ ਚੁੱਕੇ ਸਨ। ਸਾਰਾ ਟੱਬਰ ਸੁੱਤਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਜੇ.ਈ. ਸਾਹਿਬ...
ਝੂਠ ਦਾ ਡਮਰੂ ਸੰਤਵੀਰ ਝੂਠ ਦਾ ਡਮਰੂ ਫੜ ਕੇ ਨੱਚਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾਣਾ, ਆਪਣੀ ਸੋਚ ਨੂੰ ਗਿਰਵੀ ਰੱਖਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾਣਾ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਅੱਖਾਂ ਦਾ ਦਰਦ ਈ ਮੁੱਕ ਗਿਆ ਯਾਰੋ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਅੱਖਾਂ ਵੱਲ ਮੈਥੋਂ ਤੱਕਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾਣਾ। ਰਿੱਝਣ ਦਿਓ ਤੁਸੀਂ ਜੋ ਕੁਝ...
ਮਨ ਦੇ ਕਪਾਟ ਓਮਕਾਰ ਸੂਦ ਬਹੋਨਾ ‘ਖੱਟ...ਖੱਟ... ਖੱਟ..’ ਬਾਹਰ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਖੜਕਿਆ। ਮੈਂ ਜਾ ਕੇ ਗੇਟ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਤਾਂ ਬਾਹਰ ਮੇਰਾ ਮਿੱਤਰ ਪ੍ਰਸ਼ੋਤਮ ਮਠਿਆਈ ਦਾ ਡੱਬਾ ਲਈ ਖੜ੍ਹਾ ਸੀ। ਮੈਂ ਹੈਰਾਨੀ ਨਾਲ ਉਸ ਵੱਲ ਤੱਕਿਆ ਤੇ ਫਿਰ ਹੱਥ ਮਿਲਾਉਂਦਿਆਂ ਉਹਨੂੰ ਘਰ...
ਬਚਪਨ ’ਚ ਜਦੋਂ ਕਦੇ ਮੇਰੀ ਛਾਤੀ ਵਿੱਚ ਬਲਗਮ ਜੰਮ ਜਾਣੀ ਤਾਂ ਮੇਰੀ ਬੀਬੀ ਨੇ ਡਾਕਟਰ ਛੱਜੂ ਜਾਂ ਫਿਰ ਸ਼ੀਸ਼ ਮਹਿਲ ਨੇੜਲੇ ਦਇਆ ਕਿਸ਼ਨ ਦੇ ਹਸਪਤਾਲ ’ਚੋਂ ਦਵਾਈ ਲਿਆ ਕੇ ਦੇਣੀ ਤੇ ਮੇਰੀ ਆਪਾ ਨੇ ਮਸੀਤ ਵਾਲੇ ਮੌਲਵੀ ਕੋਲੋਂ ਹਥੌਲਾ ਕਰਵਾ...
ਖ਼ੂਨ ਦੇ ਛਿੱਟੇ -ਸਰਬਜੀਤ ਕੌਰ ਸਕੂਲੋਂ ਛੁੱਟੀ ਹੋਣ ਮਗਰੋਂ ਘਰ ਆਉਂਦਿਆਂ ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਮੈਂ ਘਰ ਦੀ ਗਲੀ ਵਾਲਾ ਮੋੜ ਮੁੜੀ ਤਾਂ ਕੋਈ ਪੰਜਾਹ ਕੁ ਬੰਦੇ-ਬੁੜੀਆਂ ਦਾ ਇਕੱਠ ਮੇਰੀ ਨਜ਼ਰ ਪਿਆ। ਮਨ ਵਿੱਚ ਧੱਕ-ਧੱਕ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ। ਇੱਕ ਡਰ ਮਨ ਵਿੱਚ...
ਇਨਕਲਾਬ ਨੂੰ ਮਹਿਬੂਬ ਆਖਣ ਵਾਲੀ ਵਿਦਰੋਹੀ ਆਵਾਜ਼ ਨੂੰ ਸੰਤ ਰਾਮ ਉਦਾਸੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਾਥੋਂ ਵਿਛੜਿਆਂ ਅੱਜ 39 ਸਾਲ ਬੀਤ ਗਏ ਹਨ। ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਬਰਨਾਲਾ ਦੇ ਪਿੰਡ ਰਾਏਸਰ ਵਿੱਚ 20 ਅਪਰੈਲ 1939 ਨੂੰ ਕਿਰਤੀ ਪਰਿਵਾਰ ’ਚ ਪਿਤਾ ਸ੍ਰੀ ਮੇਹਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ...
ਗ਼ਜ਼ਲ ਗੁਰਭਜਨ ਗਿੱਲ ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਿਆ ਥੱਕਿਆ ਥੱਕਿਆ, ਬਦਰੰਗ ਜਹੀ ਸਵੇਰ ਕਿਉਂ ਹੈ। ਊੜਾ, ਜੂੜਾ ਪੁੱਛਣ, ਦੋਵੇਂ ਅੱਖੀਆਂ ਅੱਗੇ ਹਨੇਰ ਕਿਉਂ ਹੈ? ਕਿਰਨ ਕਿਰਨੀ ਟੁੱਟਦੇ ਤਾਰੇ, ਸਾਹ ਵੀ ਹੋ ਗਏ ਬੇਇਤਬਾਰੇ, ਦੀਨ ਦੁਖੀ ਦੀ ਰਾਖੀ ਖ਼ਾਤਰ, ਸ਼ੁਭ ਕਰਮਨ ਵਿਚ ਦੇਰ ਕਿਉਂ...
ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਦਿਨ ਸਨ, ਧੁੱਪ ਦਾ ਨਿੱਘ ਚੰਗਾ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕੁੜੀਆਂ-ਮੁੰਡੇ ਧੁੱਪ ਦਾ ਆਨੰਦ ਮਾਣਦੇ ਹੋਏ ਆਪਣੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਮਗਨ ਸਨ। ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਲਾਅਨ ਵਿੱਚ ਬੈਠੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਤੇ ਮੁੰਡਿਆਂ ਦੀਆਂ ਢਾਣੀਆਂ ਆਪਣੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਤੋਂ ਬੇਖ਼ਬਰ ਤੇ ਬੇਫ਼ਿਕਰ...
ਸੰਨਾਟਾ ਕੁਲਜੀਤ ਧਵਨ ਧੂਰੀ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਗਲੀ ’ਚ ਪੁਰਾਣੀ ਹਵੇਲੀ ਸੀ। ਉਸ ਹਵੇਲੀ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਘਰਾਂ ਵਾਂਗ ਦਿਨ ਵੇਲੇ ਤਾਂ ਰੌਣਕ ਰਹਿੰਦੀ ਪਰ ਰਾਤ ਪੈਂਦੇ ਹੀ ਸੰਨਾਟਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ। ਉਸ ਘਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ ਨੈਣਾ, ਇੱਕ ਨੌਜਵਾਨ ਲੜਕੀ...
ਦੰਗਿਆਂ ਅਤੇ ਕਤਲੇਆਮ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਰੀਰਕ ਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਪੀਡ਼ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਝੱਲਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸਾਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਖ਼ੌਫ਼ਨਾਕ ਯਾਦਾਂ ਤੋਂ ਖਹਿਡ਼ਾ ਨਹੀਂ ਛੁਡਾ ਸਕਦੀਆਂ। ਕਾਲੀਆਂ ਖ਼ਾਮੋਸ਼ ਰਾਤਾਂ ’ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਨ ਅੰਦਰਲਾ ਖ਼ੌਫ਼ਨਾਕ ਸ਼ੋਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੌਣ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ। ਇਕਤਾਲੀ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਚੁਰਾਸੀ ਦੇ ਕਤਲੇਆਮ ਦੇ ਪੀਡ਼ਤਾਂ ਨੂੰ ਇਨਸਾਫ਼ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ ਪਰ ਜਾਂਚਾਂ ਦੌਰਾਨ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿੰਨੀ ਵਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਆਪਣੇ ਅਤੇ ਆਪਣਿਆਂ ਨਾਲ ਹੋਈ ਬੀਤੀ ਕਮਿਸ਼ਨਾਂ, ਕਮੇਟੀਆਂ ਅਤੇ ਸਿੱਟਸ ਅੱਗੇ ਸੁਣਾਈ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਹ ਸਭ ਵਾਰ ਵਾਰ ਦੁਹਰਾਉਂਦਿਆਂ ਉਹ ਉਸੇ ਖ਼ੌਫ਼ਨਾਕ ਵੇਲੇ ਨੂੰ ਓਨੀ ਹੀ ਵਾਰ ਮੁਡ਼ ਜਿਊਂਦੇ ਹੋਣਗੇ।
ਕਾਲਜ ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਸੀ, ਮੇਰੀ ਨਜ਼ਰ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ ਅਹਿਮੀਅਤ ਹੋਰ ਵੀ ਵਧ ਗਈ। ਇਹ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਅਨੁਭਵ ਹੈ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਇੱਕ ਸਮਾਜ ਦੇ ਬਹੁਪੱਖੀ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਕੁੰਜੀ ਹੈ।
ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ 350 ਸਾਲਾ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਿਹਾੜੇ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ’ਚ ਗੁਰੂ ਸੀਸ ਮਾਰਗ ਯਾਤਰਾ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਆਰੰਭ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਅੱਜ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਯੋਧੇ ਅਤੇ ਅਮਰ ਸ਼ਹੀਦ ਦੇ ਗੌਰਵਮਈ ਜੀਵਨ ਦੀ ਗੱਲ...
ਓਮਪਾਲ ਸਾਡੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਅਨਿੱਖੜਵਾਂ ਹਿੱਸਾ ਸੀ। ਮੈਂ ਜਦੋਂ ਤੋਂ ਹੋਸ਼ ਸੰਭਾਲਿਆ, ਆਪਣੇ ਘਰ ਦੇ ਹਰ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਦਖ਼ਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਚਾਚਾ ਤੇ ਮੰਮੀ ਨੂੰ ਬੀਬੀ ਕਹਿੰਦਾ ਸੀ। ਦੂਜੇ...