ਡੋਨਲਡ ਟਰੰਪ ਦੇ ਬਿਆਨ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ-ਭਾਰਤ ਸਬੰਧ
ਸਤਨਾਮ ਸਿੰਘ ਚਾਹਲ
ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੋਨਲਡ ਟਰੰਪ ਦੇ ਹਾਲੀਆ ਬਿਆਨਾਂ ਨੇ ਅਮਰੀਕਾ-ਭਾਰਤ ਸਬੰਧਾਂ ਵਿੱਚ ਜਟਿਲਤਾ ਦੀ ਨਵੀਂ ਪਰਤ ਜੋੜ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਟਰੰਪ ਨੇ ਭਾਰਤ ਉੱਤੇ ਮਾੜਾ ਵਪਾਰਕ ਭਾਈਵਾਲ ਹੋਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਹੈ। ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦੁਆਰਾ ਅਮਰੀਕੀ ਸਾਮਾਨਾਂ ’ਤੇ ਲਗਾਏ ਗਏ ਉੱਚ ਟੈਰਿਫ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਗਲੇ 24 ਘੰਟਿਆਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਦਰਾਮਦ ’ਤੇ ਟੈਰਿਫ ਵਧਾਉਣ ਬਾਰੇ ਵੀ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਫਿਰ ਇਸ ਐਲਾਨ ਨੂੰ ਸੱਚ ਵੀ ਕਰ ਦਿਖਾਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਇਸ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤ ਦੁਆਰਾ ਰੂਸੀ ਤੇਲ ਦੀ ਖਰੀਦ ਦੱਸਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਅਤੇ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿਚਕਾਰ ਵਪਾਰ ਅਤੇ ਕੂਟਨੀਤਕ ਸਬੰਧਾਂ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ’ਤੇ ਵਿਆਪਕ ਚਰਚਾਵਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ।
ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਚਕਾਰ ਵਪਾਰਕ ਸਬੰਧ ਹਮੇਸ਼ਾ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਭਰੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਅਕਸਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਉੱਚ ਦਰਾਮਦ ਡਿਊਟੀਆਂ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰ ਕੇ ਮੋਟਰਸਾਈਕਲਾਂ, ਡੇਅਰੀ ਅਤੇ ਮੈਡੀਕਲ ਉਪਕਰਨਾਂ ਵਰਗੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ’ਤੇ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਭਾਰਤ ਨੇ ਅਮਰੀਕੀ ਸੁਰੱਖਿਆਵਾਦ ਦੁਆਰਾ ਇਸ ਦੇ ਟੈਕਸਟਾਈਲ, ਆਈਟੀ ਅਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਬਰਾਮਦ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਟਰੰਪ ਦਾ ਇਹ ਦਾਅਵਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਟੈਰਿਫ ਲਗਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਛਲੇ ਵਪਾਰ ਯੁੱਧ ਦੇ ਬਿਆਨ ਦੀ ਗੂੰਜ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਕ ਦੱਸਦੇ ਹਨ- ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਭਾਰਤ, ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਗੱਲਬਾਤ ਅਤੇ ਆਪਸੀ ਰਿਆਇਤਾਂ ਰਾਹੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵਿਵਾਦਾਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਯਤਨ ਕੀਤੇ ਹਨ।
ਟਰੰਪ ਦੇ ਤਾਜ਼ਾ ਗੁੱਸੇ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤ ਵੱਲੋਂ ਰੂਸ ਤੋਂ ਛੋਟ ਵਾਲੇ ਤੇਲ ਦੀ ਲਗਾਤਾਰ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਲਈ ਊਰਜਾ ਸੁਰੱਖਿਆ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਅਤੇ ਤੇਲ ਦਰਾਮਦ ਬਾਰੇ ਇਸ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਰਾਜਨੀਤਕ ਗੱਠਜੋੜ ਦੀ ਬਜਾਏ ਆਰਥਿਕ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ’ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਰੂਸ-ਯੂਕਰੇਨ ਟਕਰਾਅ ’ਤੇ ਨਿਰੰਤਰ ਨਿਰਪੱਖ ਰੁਖ਼ ਬਣਾਈ ਰੱਖਿਆ ਹੈ, ਹਮੇਸ਼ਾ ਕੂਟਨੀਤੀ ਅਤੇ ਗੱਲਬਾਤ ’ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਟਰੰਪ ਦੀਆਂ ਟਿੱਪਣੀਆਂ ਕੁਝ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਜਨੀਤਕ ਹਲਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਧ ਰਹੀ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਅਜਿਹੇ ਵਪਾਰਕ ਸੌਦਿਆਂ ਨੂੰ ਰੂਸ ਨੂੰ ਆਰਥਿਕ ਤੌਰ ’ਤੇ ਅਲੱਗ-ਥਲੱਗ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਪੱਛਮੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰਨ ਵਜੋਂ ਦੇਖਦੇ ਹਨ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਪਾਰਕ ਤਣਾਵਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿਚਕਾਰ ਸਮੁੱਚੀ ਰਣਨੀਤਕ ਭਾਈਵਾਲੀ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਹੋਰ ਡੂੰਘੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਰੱਖਿਆ ਸਹਿਯੋਗ, ਖੁਫੀਆ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਂਝੀ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਸਾਂਝੇ ਫੌਜੀ ਅਭਿਆਸ ਆਮ ਬਣ ਗਏ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਦੋਵੇਂ ਦੇਸ਼ ਹਿੰਦ-ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਰਤਾ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਸਹਿਯੋਗ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਨੂੰ ਪਛਾਣਦੇ ਹਨ। ‘ਕੁਆਡ’ ਵਰਗੀਆਂ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ, ਭਾਰਤ, ਜਾਪਾਨ ਅਤੇ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਨੇ ਚੀਨ ਦੇ ਵਧਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਖਿਡਾਰੀ ਵਜੋਂ ਭਾਰਤ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨੂੰ ਹੋਰ ਉੱਚਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਵੀ, ਟਰੰਪ ਦੇ ਬਿਆਨ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਬਰਾਮਦਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬੇਚੈਨੀ ਪੈਦਾ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਡਰ ਹੈ ਕਿ ਟੈਰਿਫ ਤੇਜ਼ ਵਾਧਾ ਅਮਰੀਕੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਤੱਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰੇਗਾ। ਜੇਕਰ ਟੈਰਿਫ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਟੈਕਸਟਾਈਲ, ਫਾਰਮਾਸਿਊਟੀਕਲ, ਰਤਨ ਤੇ ਗਹਿਣੇ ਅਤੇ ਆਈਟੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਵਰਗੇ ਉਦਯੋਗਾਂ ਨੂੰ ਆਰਥਿਕ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਚਿੰਤਾ ਭਾਰਤੀ-ਅਮਰੀਕੀ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਪਰਵਾਸੀਆਂ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਗੂੰਜਦੀ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਵਪਾਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਕੂਟਨੀਤਕ ਮੋਰਚੇ ’ਤੇ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਇਸ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਰਣਨੀਤਕ ਧੀਰਜ ਨਾਲ ਸੰਭਾਲਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲਾ ਆਪਣੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਿੱਤਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ’ਤੇ ਫੈਸਲੇ ਲੈਣ ਦੇ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਅਧਿਕਾਰ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਨਾਲ ਰੱਖਿਆ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਅਮਰੀਕਾ ਨਾਲ ਸੰਤੁਲਿਤ ਅਤੇ ਨਿਰਪੱਖ ਵਪਾਰਕ ਸਬੰਧਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਦੁਹਰਾਈ ਹੈ। ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਨਾਲ ਮਜ਼ਬੂਤ ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਰੱਖਿਆ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਨੂੰ ਸਮਝਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਾਧੇ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਕੂਟਨੀਤਕ ਚੈਨਲਾਂ ਰਾਹੀਂ ਜੁੜਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ।
ਅਮਰੀਕਾ, ਖਾਸ ਕਰ ਕੇ ਮੌਜੂਦਾ ਟਰੰਪ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਅਧੀਨ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਮਜ਼ਬੂਤ ਸਬੰਧ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣਾ ਉਸ ਦੀ ਹਿੰਦ-ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਰਣਨੀਤੀ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ; ਜਦੋਂਕਿ ਟਰੰਪ ਦੀਆਂ ਟਿੱਪਣੀਆਂ ਕੁਝ ਵਪਾਰਕ ਬਹਿਸਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਅਮਰੀਕੀ ਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਬਦੀਲੀ ਤੁਰੰਤ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਅਸੰਭਵ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਭਾਰਤ ’ਤੇ ਵਪਾਰਕ ਰਿਆਇਤਾਂ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰਨ ਜਾਂ ਰੂਸ ਵਿਰੁੱਧ ਪੱਛਮੀ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਨਾਲ ਵਧੇਰੇ ਨੇੜਿਓਂ ਜੁੜਨ ਲਈ ਦਬਾਅ ਵਧ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ ਟਰੰਪ ਦਾ ਬਿਆਨ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਵਪਾਰ ਸਬੰਧਾਂ ਦੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਦੀ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਭੂ-ਰਾਜਨੀਤਕ ਹਿੱਤ, ਆਰਥਿਕ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਬਿਆਨਬਾਜ਼ੀ ਅਕਸਰ ਟਕਰਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਅਮਰੀਕਾ-ਭਾਰਤ ਸਬੰਧ, ਭਾਵੇਂ ਕਈ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹਨ, ਨੂੰ ਵਪਾਰਕ ਵਿਵਾਦਾਂ ਨੂੰ ਵਿਆਪਕ ਰਣਨੀਤਕ ਭਾਈਵਾਲੀ ਨੂੰ ਢਾਹ ਲਾਉਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਲਈ ਸਾਵਧਾਨ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੋਵੇਗੀ। ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਰਚਨਾਤਮਕ ਗੱਲਬਾਤ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਣਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸਥਾਈ ਮਤਭੇਦ ਸਹਿਯੋਗ ਦੇ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਨੂੰ ਪਟੜੀ ਤੋਂ ਨਾ ਉਤਾਰਨ।
ਸੰਪਰਕ: 75290-22250
