ਪਹਿਲਗਾਮ ਹਮਲੇ ਸਬੰਧੀ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੇ ਪੌਲੀਗ੍ਰਾਫ, ਨਾਰਕੋ ਟੈਸਟ ਲਈ NIA ਦੀ ਅਰਜ਼ੀ ਰੱਦ

ਇੱਥੋਂ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਪਹਿਲਗਾਮ ਅਤਿਵਾਦੀ ਹਮਲੇ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਦੋ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੇ ਪੌਲੀਗ੍ਰਾਫ ਟੈਸਟ ਅਤੇ ਨਾਰਕੋ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਲਈ ਕੌਮੀ ਜਾਂਚ ਏਜੰਸੀ (ਐੱਨਆਈਏ) ਦੀ ਅਰਜ਼ੀ ਨੂੰ ਖਾਰਜ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ‘ਵਿਗਿਆਨਕ ਤਕਨੀਕਾਂ’ ਸਵੈ-ਦੋਸ਼ੀ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਅਧਿਕਾਰ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕਰਨਗੀਆਂ।

ਕੌਮੀ ਜਾਂਚ ਏਜੰਸੀ ਨੇ 22 ਅਪਰੈਲ ਦੇ ਅਤਿਵਾਦੀ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਪੰਜ ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਕੇਸ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿਆ ਸੀ। ਏਜੰਸੀ ਨੇ ਅਦਾਲਤ ਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਮੁਲਜ਼ਮਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਬੇਗੁਨਾਹੀ ਸਾਬਤ ਕਰਨ ਲਈ ਦੋਵਾਂ ਟੈਸਟਾਂ ਲਈ ਸਹਿਮਤੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।

ਹਾਲਾਂਕਿ ਬਸ਼ੀਰ ਅਹਿਮਦ ਜੋਥਤਦ ਅਤੇ ਪਰਵੇਜ਼ ਅਹਿਮਦ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਨੇ ਐੱਨਆਈਏ ਦੇ ਦਾਅਵੇ ਦਾ ਖੰਡਨ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਥਿਤ ਤੌਰ ’ਤੇ ਅਤਿਵਾਦੀਆਂ ਨੂੰ ਪਨਾਹ ਦੇਣ ਦੇ ਦੋਸ਼ ਵਿੱਚ 26 ਜੂਨ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਆਪਣੇ ਛੇ ਪੰਨਿਆਂ ਦੇ ਹੁਕਮ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ, ‘‘ਅੱਜ, ਦੋਵਾਂ ਮੁਲਜ਼ਮਾਂ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ... ਦੋਵਾਂ ਮੁਲਜ਼ਮਾਂ ਨੇ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਪੌਲੀਗ੍ਰਾਫ ਜਾਂ ਨਾਰਕੋ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਟੈਸਟ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਹਨ।"

ਅਦਾਲਤ ਦੇ 29 ਅਗਸਤ ਦੇ ਹੁਕਮ ਅਨੁਸਾਰ, ਜਿਸ ਦੇ ਵੇਰਵੇ ਹੁਣੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ, ਐੱਨਆਈਏ ਦੇ ਮੁੱਖ ਜਾਂਚ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਦੋਵਾਂ ਦਾ ਪੌਲੀਗ੍ਰਾਫ ਟੈਸਟ ਅਤੇ ਨਾਰਕੋ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਲੈਣ ਲਈ ਅਦਾਲਤ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਕੀਤੀ ਸੀ।

ਡਿਪਟੀ ਲੀਗਲ ਏਡ ਡਿਫੈਂਸ ਕੌਂਸਲ ਨੇ ਵੀ NIA ਦੇ ਦਾਅਵਿਆਂ ਦਾ ਖੰਡਨ ਕੀਤਾ ਕਿ ਜੋਥਤਦ ਅਤੇ ਅਹਿਮਦ ਨੇ ਸਵੈ-ਇੱਛਾ ਨਾਲ ਟੈਸਟਾਂ ਲਈ ਸਹਿਮਤੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਨੇ NIA ਦੀ ਅਰਜ਼ੀ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਨ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਕਿਉਂਕਿ ‘ਏਜੰਸੀ ਵੱਲੋਂ ਕੈਦੀਆਂ ਦੀ ਹਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਮੁਲਜ਼ਮਾਂ ਦਾ ਸਵੈ-ਇੱਛਾ ਨਾਲ ਸਹਿਮਤੀ ਬਿਆਨ ਨਹੀਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।’

ਅਦਾਲਤ ਨੇ NIA ਦੀ ਅਰਜ਼ੀ ਨੂੰ ਖਾਰਜ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ, ‘‘...ਨਾਰਕੋ-ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ, ਪੌਲੀਗ੍ਰਾਫ ਜਾਂਚ ਟੈਸਟ ਵਰਗੀਆਂ ਵਿਗਿਆਨਕ ਤਕਨੀਕਾਂ ਦਾ ਅਣਇੱਛਤ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਸੰਵਿਧਾਨ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ‘ਸਵੈ-ਦੋਸ਼ੀ ਹੋਣ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ’ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕਰੇਗਾ।’’

ਹੁਕਮ ਵਿੱਚ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਪੌਲੀਗ੍ਰਾਫ ਟੈਸਟ, ਨਾਰਕੋ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਅਤੇ ਬ੍ਰੇਨ ਇਲੈਕਟ੍ਰੀਕਲ ਐਕਟੀਵੇਸ਼ਨ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ ਬਾਰੇ ਕਰਨਾਟਕ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦੇ ਫ਼ੈਸਲੇ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਵੀ ਹਵਾਲਾ ਦਿੱਤਾ।

ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਅਜਿਹੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਟੈਸਟਾਂ ਲਈ ਦੋਸ਼ੀ ਦੀ ਸਹਿਮਤੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਜੁਡੀਸ਼ੀਅਲ ਮੈਜਿਸਟ੍ਰੇਟ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ lie ਡਿਟੈਕਟਰ ਟੈਸਟ ਦੀ ਅਸਲ ਰਿਕਾਰਡਿੰਗ ਇੱਕ ਆਜ਼ਾਦ ਏਜੰਸੀ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇੱਕ ਹਸਪਤਾਲ, ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਵਕੀਲਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਕਰਵਾਈ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।

NIA ਅਨੁਸਾਰ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਦੋ ਜਣਿਆਂ ਨੇ ਜਾਣ-ਬੁੱਝ ਕੇ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਪਹਿਲਗਾਮ ਕਸਬੇ ਦੇ ਉਪਰਲੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਖੂਬਸੂਰਤ ਬੈਸਰਨ ਘਾਟੀ ਵਿੱਚ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੇ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹਿਲ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੌਸਮੀ ਝੌਂਪੜੀ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਅਤਿਵਾਦੀਆਂ ਨੂੰ ਪਨਾਹ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।

ਐੱਨਆਈਏ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਸੀ, ‘‘ਦੋਵਾਂ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੇ ਅਤਿਵਾਦੀਆਂ ਨੂੰ ਭੋਜਨ, ਪਨਾਹ ਅਤੇ ਹੋਰ ਮਦਦ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਈ ਸੀ।’’