ਪ੍ਰਿੰ. ਸਰਵਣ ਸਿੰਘ
‘ਉਡਣਾ ਤੈਰਾਕ’ ਮਾਈਕਲ ਫੈਲਪਸ ਮੁੜ ਖ਼ਬਰਾਂ ’ਚ ਹੈ। 2016 ’ਚ ਉਸ ਨੇ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾਇਆ ਤੇ ਤਿੰਨ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਬਾਪ ਹੈ। ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚੋਂ ਉਸ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੈਡਲ ਜਿੱਤੇ ਹਨ। ਉਹਦੀਆਂ ਤਾਰੀਆਂ ਪਾਣੀਆਂ ਨੂੰ ਅੱਗ ਲਾ ਦਿੰਦੀਆਂ ਸਨ! ਉਸ ਨੂੰ ‘ਫਲਾਈਂਗ ਫਿਸ਼’, ‘ਪਾਣੀਆਂ ਦਾ ਚੈਂਪੀਅਨ’ ਤੇ ‘ਬਾਲਟੀਮੋਰ ਬੁਲੇਟ’ ਦੇ ਖ਼ਿਤਾਬ ਮਿਲੇ। ਜਿੰਨਾ ਤੇਜ਼ ਉਹ ਤੈਰਦਾ ਸੀ, ਆਮ ਬੰਦਾ ਤਾਂ ਵਗ ਕੇ ਵੀ ਉਹਦੇ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਸੀ ਰਲ ਸਕਦਾ। ਸੌ ਮੀਟਰ ਦੀ ਤਾਰੀ ਉਸ ਨੇ 47.51 ਸੈਕੰਡ ਵਿਚ ਲਾ ਦਿਖਾਈ!
ਉਸ ਨੇ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਦੇ 28 ਤਗ਼ਮੇ ਜਿੱਤੇ। ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਹੁਣ ਇਕੋ ਓਲੰਪਿਕ ਤਗ਼ਮੇ ਜਿੱਤਣ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਕਰੋੜਾਂ ਰੁਪਏ ਦੇ ਇਨਾਮ ਮਿਲਦੇ ਹਨ; ਫੈਲਪਸ ਨੇ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚੋਂ 23 ਸੋਨੇ, 3 ਚਾਂਦੀ ਤੇ 2 ਤਾਂਬੇ ਦੇ ਤਗ਼ਮੇ ਜਿੱਤੇ ਹਨ। ਸੰਸਾਰ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪਾਂ, ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਤੇ ਪੈਨਐਮ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚੋਂ 83 ਤਗ਼ਮੇ ਜਿੱਤੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ 39 ਵਰਲਡ ਰਿਕਾਰਡ ਨਵਿਆਏ। ਪੇਈਚਿੰਗ -2008 ਦੀਆਂ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚੋਂ 8 ਗੋਲਡ ਤਗ਼ਮੇ ਜਿੱਤਣ ਨਾਲ 7 ਸੰਸਾਰ ਰਿਕਾਰਡ ਤੇ 1 ਓਲੰਪਿਕ ਰਿਕਾਰਡ ਨਵਿਆ ਕੇ ਦੁਨੀਆ ਦੰਗ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਸਾਰੀਆਂ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚੋਂ ਮਸੀਂ 9 ਗੋਲਡ ਤਗ਼ਮੇ ਜਿੱਤੇ ਹਨ।
ਫੈਲਪਸ ਨੇ ਪੰਜ ਵਾਰ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਭਾਗ ਲਿਆ ਤੇ ਸੱਤ ਵਾਰ ਸੰਸਾਰ ਦਾ ਸਰਬੋਤਮ ਤੈਰਾਕ ਐਲਾਨਿਆ ਗਿਆ। 2001 ਤੋਂ 16 ਤਕ ਉਸ ਨੇ ਸੰਸਾਰ ਪੱਧਰ ’ਤੇ 83 ਤਗ਼ਮੇ ਜਿੱਤ ਕੇ ਤਗ਼ਮਿਆਂ ਦਾ ਬੋਹਲ ਲਾ ਦਿੱਤਾ। ਉਸ ਦੀ ਜੀਵਨੀ ਦਾ ਨਾਂ ‘ਮਾਈਕਲ ਫੈਲਪਸ, ਦਿ ਅਨਟੋਲਡ ਸਟੋਰੀ ਆਫ਼ ਏ ਚੈਂਪੀਅਨ’ ਹੈ। ਫੈਲਪਸ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਰਿਕਾਰਡ ਆਖ਼ਰ ਟੁੱਟਣ ਲਈ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਉਸ ਨੇ ਖ਼ੁਦ ਪਹਿਲੇ ਤਾਰੂਆਂ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਤੋੜੇ ਤੇ ਕੋਈ ਵਜ੍ਹਾ ਨਹੀਂ ਉਸ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਨਾ ਟੁੱਟਣ। ਉਸ ਨੇ ਐਨ ਆਰਬਰ ਦੀ ਮਿਸ਼ੀਗਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਚ ਚਾਰ ਸਾਲ ਲਾਏ ਜਿਥੇ ਗੁਰਬਖ਼ਸ਼ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰੀਤਲੜੀ ਨੇ ਉਚੇਰੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਗੁਰਬਖ਼ਸ਼ ਸਿੰਘ ਇੰਜਨੀਅਰਿੰਗ ਦਾ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸੀ, ਫੈਲਪਸ ਸਪੋਰਟਸ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਐਂਡ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਦਾ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਰਿਹਾ। 31 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਉਹ ਰੀਓ ਦੀਆਂ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚੋਂ 5 ਸੋਨੇ ਤੇ 1 ਚਾਂਦੀ ਦਾ ਤਗ਼ਮਾ ਜਿੱਤ ਕੇ ਸਰਗਰਮ ਤੈਰਾਕੀ ਤੋਂ ਰਿਟਾਇਰ ਹੋਇਆ।
ਉਹਦਾ ਜਨਮ 30 ਜੂਨ 1985 ਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਬਾਲਟੀਮੋਰ, ਮੈਰੀਲੈਂਡ ਵਿਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹਦੀ ਮਾਂ ਮਿਡਲ ਸਕੂਲ ਦੀ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਸੀ ਤੇ ਪਿਤਾ ਫੁੱਟਬਾਲ ਦਾ ਸ਼ੌਂਕੀ। ਫੈਲਪਸ 9 ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਹਦਾ ਪਿਤਾ ਉਹਦੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ਤਲਾਕ ਦੇ ਕੇ ਚਲਾ ਗਿਆ ਤੇ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨਾਲ ਸ਼ਾਦੀ ਕਰ ਲਈ। ਫੈਲਪਸ ਦਾ ਖਾਨਦਾਨੀ ਪਿਛੋਕੜ ਇੰਗਲਿਸ਼, ਆਇਰਸ਼, ਸਕਾਟਿਸ਼, ਵੈਲਿਸ਼ ਤੇ ਜਰਮਨ ਅੰਸ਼-ਵੰਸ਼ ਦਾ ਹੈ। ਇਉਂ ਉਹਦੇ ਅੰਦਰ ਦੋਗਲੀਆਂ ਨਸਲਾਂ ਦਾ ਲਹੂ ਤਾਰੀਆਂ ਲਾ ਰਿਹਾ।
ਫੈਲਪਸ ਨੂੰ ਨਿੱਕੇ ਹੁੰਦਿਆਂ ਅਟੈਨਸ਼ਨ ਡੈਫੀਸਿਟ ਡਿਸਆਰਡਰ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਸੀ। ਉਹਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੇ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਇਹਨੂੰ ਤੈਰਨ ਲਾਓ। ਫੈਲਪਸ ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਸਿਰ ਡਬੋਣ ਤੋਂ ਡਰਦਾ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਸੇਫਟੀ ਜੈਕਟ ਪੁਆ ਕੇ ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਉਤਾਰਿਆ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਪੁੱਠੀ ਤਾਰੀ ਲਾਈ। ਉਹ 7 ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਭੈਣਾਂ ਨੂੰ ਤੈਰਦੀਆਂ ਦੇਖ ਕੇ ਤੈਰਨ ਲੱਗ ਪਿਆ ਤੇ ਕੋਚ ਬੌਬ ਬਾਊਮੈਨ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਵਿਚ ਆ ਗਿਆ। ਉਹ ਅਜੇ 15 ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਸੀ ਕਿ ਸਿਡਨੀ-2000 ਦੀਆਂ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਲਈ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਰਿਲੇਅ ਟੀਮ ਵਿਚ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ। ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸੀ ਕਿ ਇੰਨੀ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਦਾ ਤੈਰਾਕ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਟੀਮ ਵਿਚ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ।
15 ਸਾਲ 9 ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਫੈਲਪਸ ਨੇ 200 ਮੀਟਰ ਬਟਰ ਫਲਾਈ ਤਾਰੀ ਦਾ ਸੰਸਾਰ ਰਿਕਾਰਡ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ। 2001 ਵਿਚ 400 ਮੀਟਰ ਫਰੀ ਸਟਾਈਲ ਤਾਰੀ ਦਾ ਵੀ ਨਵਾਂ ਸੰਸਾਰ ਰਿਕਾਰਡ ਰੱਖਿਆ। ਇਸ ਪਿੱਛੋਂ ਉਸ ਦੀਆਂ ਜਿੱਤਾਂ ਦਾ ਦੌਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਸ ਦਾ ਕੱਦ 6 ਫੁੱਟ 4 ਇੰਚ ਹੈ ਤੇ ਵਜ਼ਨ 88 ਕਿਲੋਗਰਾਮ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਲੱਤਾਂ ਬਾਹਾਂ ਲੰਮੀਆਂ, ਲੱਕ ਪਤਲਾ, ਮੋਢੇ ਚੌੜੇ ਤੇ ਜੁੱਸਾ ਗੁੰਦਵਾਂ। ਧੌਣ ਲੰਮੀ, ਠੋਡੀ ਚੌੜੀ, ਸਿਰ ਛੋਟਾ ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਧੌਣ ਵਰਗਾ ਹੀ ਲੱਗਦੈ। ਚਿਹਰਾ ਲੰਮੂਤਰਾ, ਅੱਖਾਂ ਨਸਵਾਰੀ ਤੇ ਸਿਹਲੀਆਂ ਸੰਘਣੀਆਂ। ਹੱਸਦਾ ਤਾਂ ਗੋਲ ਬੁੱਲ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਚਿੱਟੇ ਦੰਦ ਚਮਕ ਉਠਦੇ। ਪਿੰਡੇ ’ਤੇ ਵਾਲ ਨਾਮਾਤਰ, ਹੱਥ ਚੌੜੇ ਚਪਟੇ ਚੱਪੂਆਂ ਵਰਗੇ, ਕੰਨ ਵੱਡੇ ਤੇ ਸਿਰ ਦੇ ਵਾਲ ਘੋਨ ਮੋਨ।
ਉਸ ਨੇ 2003 ਵਿਚ ਟਾਊਸਨ ਦੇ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ। 2004 ਤੋਂ 2008 ਤਕ ਉਹ ਐਨ ਆਰਬਰ ਰਿਹਾ। 2003 ਵਿਚ ਤੈਰਾਕੀ ਦੀ ਸੰਸਾਰ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਵਿਚੋਂ ਉਸ ਨੇ 4 ਗੋਲਡ ਤੇ 2 ਸਿਲਵਰ ਮੈਡਲ ਜਿੱਤੇ। ਏਥਨਜ਼-2004 ਦੀਆਂ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚੋਂ ਉਹਨੇ 6 ਸੋਨੇ ਤੇ 2 ਤਾਂਬੇ ਦੇ ਤਗ਼ਮੇ ਜਿੱਤਦਿਆਂ 3 ਓਲੰਪਿਕ ਤੇ 2 ਸੰਸਾਰ ਰਿਕਾਰਡ ਤੋੜੇ। 2005 ਦੀ ਸਮਸਾਰ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਵਿਚ ਉਸ ਨੇ 1 ਸਿਲਵਰ ਤੇ 5 ਗੋਲਡ ਤਗ਼ਮੇ ਜਿੱਤੇ। 2007 ਦੀ ਸੰਸਾਰ ਤੈਰਾਕੀ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਵਿਚ ਉਹ 7 ਸੋਨੇ ਦੇ ਤਗ਼ਮੇ ਜਿੱਤਣ ਨਾਲ 5 ਸੰਸਾਰ ਰਿਕਾਰਡ ਰੱਖ ਗਿਆ।
2008 ਵਿਚ ਪੇਈਚਿੰਗ ਦੀਆਂ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਆਨ ਥੋਰਪੇ ਨੇ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕੀਤੀ ਸੀ ਕਿ ਕੋਈ ਤੈਰਾਕ ਇਕੋ ਓਲੰਪਿਕਸ ਵਿਚੋਂ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਤੈਰਾਕ ਮਾਰਕ ਸਪਿਟਜ਼ ਦਾ 7 ਸੋਨ ਤਗ਼ਮੇ ਜਿੱਤਣ ਦਾ ਰਿਕਾਰਡ ਕਦੇ ਵੀ ਮਾਤ ਨਹੀਂ ਪਾ ਸਕੇਗਾ ਪਰ ਮਾਈਕਲ ਫੈਲਪਸ ਨੇ ਪੇਈਚਿੰਗ ਤੋਂ 8 ਗੋਲਡ ਮੈਡਲ ਜਿੱਤ ਕੇ ਥੋਰਪੇ ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਝੂਠੀ ਪਾ ਦਿੱਤੀ। ਉਥੇ ਉਸ ਨੇ 8 ਸੋਨ ਤਗਮਿਆਂ ਨਾਲ 1 ਓਲੰਪਿਕ ਤੇ 7 ਸੰਸਾਰ ਰਿਕਾਰਡ ਰੱਖੇ। ਅਜਿਹਾ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਹੋਇਆ।
ਲੰਡਨ-2012 ਦੀਆਂ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਮਾਈਕਲ ਫੈਲਪਸ ਤੇ ਉਸੈਨ ਬੋਲਟ ਦੀ ਚਰਚਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੀ। ਸੁਆਲ ਸੀ, ਕੀ ਉਹ ਪੇਈਚਿੰਗ ਦੀਆਂ ਜਿੱਤਾਂ ਦੁਹਰਾਅ ਸਕਣਗੇ? ਉਥੇ ਫੈਲਪਸ ਨੇ 4 ਸੋਨੇ ਤੇ 2 ਚਾਂਦੀ ਦੇ ਤਗ਼ਮੇ ਜਿੱਤੇ। ਇੰਜ ਉਹਦੇ ਓਲੰਪਿਕ ਤਗ਼ਮਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 22 ਹੋ ਗਈ।
ਉਸ ਦੇ ਕੋਚ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਫੈਲਪਸ ਬੜਾ ਮਿਹਨਤੀ ਤੇ ਇਰਾਦੇ ਦਾ ਪੱਕਾ ਹੈ। ਉਹ ਕੋਚਿੰਗ ਦੇ ਸਬਕ ਸਮਝਦਾ ਹੈ ਤੇ ਦਿਲ ਜਾਨ ਨਾਲ ਅਭਿਆਸ ਕਰਦਾ ਹੈ। ‘ਸਪੀਡ’ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸਪਾਂਸਰ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ। ਤੈਰਨ ਵੇਲੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਐਨਕਾਂ ’ਤੇ ‘ਸਪੀਡ’ ਦੇ ਅੱਖਰ ਚਮਕਦੇ ਨੇ। ਫੈਲਪਸ ਦਿਲ ਦਾ ਦਿਆਲੂ ਹੈ ਜੋ ਹੋਰਨਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਆ ਕੇ ਖ਼ੁਸ਼ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ‘ਸਪੀਡ’ ਤੋਂ ਮਿਲੇ ਦਸ ਲੱਖ ਡਾਲਰਾਂ ਦੇ ਵਜ਼ੀਫ਼ੇ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਮਾਈਕਲ ਫੈਲਪਸ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਬਣਾਈ ਜੋ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਸਿਹਤ ਬਣਾਉਣ, ਤੈਰਾਕੀ ਦੀ ਕੋਚਿੰਗ ਦੇਣ ਤੇ ਵਧੀਆ ਇਨਸਾਨ ਬਣਨ ਦੀ ਲਗਨ ਲਾਉਣ ਲਈ ਹੈ। ਸ਼ਹਿਰ ਵਾਸੀਆਂ ਨੇ ਇਕ ਸੜਕ ਦਾ ਨਾਂ ‘ਮਾਈਕਲ ਫੈਲਪਸ ਵੇਅ’ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
2003, 4, 6, 7, 8, 9 ਤੇ 12 ਵਿਚ ਉਹ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਸਰਬੋਤਮ ਤੈਰਾਕ ਦਾ ਇਨਾਮ ਲੈ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਖੇਡ ਕਰੀਅਰ ਵਿਚ 39 ਸੰਸਾਰ ਰਿਕਾਰਡ ਰੱਖੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ 29 ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਤੇ 10 ਰਿਲੇਅ ਟੀਮਾਂ ਦੇ ਹਨ। ਉਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮਾਰਕ ਸਪਿਟਜ਼ ਨੇ 33 ਸੰਸਾਰ ਰਿਕਾਰਡ ਰੱਖੇ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ 26 ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਤੇ 7 ਰਿਲੇਅ ਟੀਮਾਂ ਦੇ ਸਨ। ਮਾਈਕਲ ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਮਾ ਹੈ ਜੋ ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਝੂਟੇ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਸੰਪਰਕ: principalsarwansingh@gmail.com