ਕਲਮ ਦੀ ਤਾਕਤ
ਐਤਵਾਰ, 11 ਸਤੰਬਰ ਨਜ਼ਰੀਆ ਪੰਨੇ ’ਤੇ ਛਪੇ ਗੁਰਬਚਨ ਜਗਤ ਦੇ ਲੇਖ ‘ਕਲਮ ਦੀ ਤਾਕਤ ਤੇ ਅਖ਼ਬਾਰ’ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਹਰ ਉਸ ਜ਼ਹੀਨ ਸ਼ਖ਼ਸ ਨਾਲ਼ ਮਿਲਦੀ ਜੁਲਦੀ ਜਾਪੀ ਜੋ ਦਿਨ ਚੜ੍ਹਦੇ ਹੀ ਅਖ਼ਬਾਰ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਇਸ ਦੇ ਪਹੁੰਚਣ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਲੇਖਕ ਹਰ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ ’ਤੇ ਚੇਤਨ ਹੋਣ ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਕਲਮ ਦੀ ਤਾਕਤ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ, ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਅਤੇ ਸਹਿਜਤਾ ਨਾਲ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਅਮੀਨਾ, ਬਹਿਰਾਮਪੁਰ ਜ਼ਿਮੀਂਦਾਰੀ (ਰੂਪਨਗਰ)
ਪੇਕਿਆਂ ਦਾ ਮੋਹ
11 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਲਖਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਰਈਆ ਵੱਲੋਂ ਰਚਿਤ ਮਿਡਲ ‘ਪੇਕਿਆਂ ਦਾ ਮੋਹ’ ਪੜ੍ਹਿਆ। ਇਸ ਵਿਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਕ ਔਰਤ ਕਿਵੇਂ ਆਪਣੇ ਪੇਕਿਆਂ ਦਾ ਸੁੱਖ ਸੁਨੇਹਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਬੇਸਬਰੀ ਨਾਲ ਉਡੀਕਦੀ ਹੈ। ਵੰਡ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਵੇਂ ਲੋਕ ਇਕ-ਦੂਜੇ ਦੇ ਦੁੱਖ-ਸੁਖ ਵਿਚ ਭਾਈਵਾਲ ਸਨ। ਸਮੇਂ ਦੀ ਹਨੇਰੀ ਤੇ ਫ਼ਿਰਕਾਪ੍ਰਸਤੀ ਨੇ ਸਭ ਕੁਝ ਤਹਿਸ-ਨਹਿਸ ਕਰ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ। ਇਨਸਾਨੀਅਤ ਦਾ ਘਾਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਹ ਦਰਦ ਸਿਰਫ਼ ਉਹੀ ਦੱਸ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡਿਆਂ ’ਤੇ ਹੰਢਾਇਆ।
ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਜਿੰਦਰ ਵੱਲੋਂ ਲਿਖਿਆ ਲੇਖ ‘ਹੰਝੂਆਂ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ’ ਪੜ੍ਹਿਆ। ਇਹ ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਦੀ ਨੌਜਵਾਨ ਦੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਲਈ ਸੁਨੇਹਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਮਾਂ-ਬਾਪ ਰੂਪੀ ਪੂੰਜੀ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲ ਕੇ ਰੱਖਣ। ਕਈ ਵਾਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਖ਼ਜ਼ਾਨਿਆਂ ਦੇ ਖੁੱਸਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕੀ ਗੁਆ ਬੈਠੇ ਹਾਂ।
ਰਣਜੀਤ ਕੌਰ, ਲੁਧਿਆਣਾ
ਨਵਾਂ ਸੋਚ ਸੰਸਾਰ
11 ਸਤੰਬਰ ਦੀ ਸੰਪਾਦਕੀ ਵਿਚ ਸੁਭਾਸ਼ ਚੰਦਰ ਬੋਸ, ਜਵਾਹਰਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਅਤੇ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਬਾਰੇ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਇਤਿਹਾਸਕ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵਧੀਆ ਲੱਗੀ। ਸੰਪਾਦਕੀ ਵਿਚ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਨੁਸਾਰ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਨਾਲ ਮਤਭੇਦ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਸੁਭਾਸ਼ ਚੰਦਰ ਬੋਸ ਨੇ ਆਜ਼ਾਦ ਹਿੰਦ ਫ਼ੌਜ ਦੀਆਂ ਬ੍ਰਿਗੇਡਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ, ਜਵਾਹਰਲਾਲ ਨਹਿਰੂ, ਆਜ਼ਾਦ ਬ੍ਰਿਗੇਡ ਅਤੇ ਰਾਣੀ ਝਾਂਸੀ ਦੇ ਨਾਂ ’ਤੇ ਰੱਖੇ। ਸੰਪਾਦਕੀ ਵਿੱਚ ਦੂਜੀ ਗੱਲ ਵੀ ਠੀਕ ਕਹੀ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਸਿਰਫ਼ ਰਾਜਪਥ ਦਾ ਨਾਂ ਕਰਤਵਯ ਪਥ ਵਿਚ ਬਦਲਣ ਨਾਲ ਹੀ ਅਸੀਂ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਬਦਲ ਸਕਦੇ। ਲੋੜ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਅਮਲੀ ਤੌਰ ’ਤੇ ਕਰਤੱਵਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਜਾਗਰੂਕ ਹੋਈਏ।
ਚਮਕੌਰ ਸਿੰਘ ਬਾਘੇਵਾਲੀਆ, ਬਾਘਾ ਪੁਰਾਣਾ (ਮੋਗਾ)
1947 ਦਾ ਕਹਿਰ
ਐਤਵਾਰ, 4 ਸਤੰਬਰ ਦੇ ‘ਦਸਤਕ’ ਅੰਕ ਵਿਚ ਸ਼ਿਵ ਨਾਥ ਦਾ ਲੇਖ ‘1947 ਦੀ ਅਜਬ ਦਾਸਤਾਨ’ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਦੀ ਮੂੰਹ ਬੋਲਦੀ ਤਸਵੀਰ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਜਾੜੇ ਦੇ ਸੰਤਾਪ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਤਨ ਉੱਤੇ ਹੰਢਾਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂ ਸਿੱਖ ਮੁਸਲਿਮ ਭਰਾਵਾਂ ਦੀ ਭਾਈਚਾਰਕ ਸਾਂਝ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅੱਖੀਂ ਲੀਰੋ ਲੀਰ ਹੁੰਦਿਆਂ ਵੇਖਿਆ ਹੈ। 1947 ਦੀ ਵੰਡ ਦੇ ਕਹਿਰ ਦੌਰਾਨ ਲੱਖਾਂ ਬੇਕਸੂਰ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਗਈਆਂ, ਔਰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਇੱਜ਼ਤਾਂ ਨਾਲ ਖਿਲਵਾੜ ਹੋਏ, ਲੱਖਾਂ ਲੋਕ ਬੇਘਰ ਹੋਏ। ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਵੰਡ ਦੀ ਦੀਵਾਰ ਉਸਾਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਕਰਕੇ ਹੀ ਬੇਗ਼ੁਨਾਹ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮਿੱਟੀ ਅਤੇ ਆਪਣਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਟੁੱਟਣ ਦਾ ਸੰਤਾਪ ਹੰਢਾਇਆ।
ਕਮਲਜੀਤ ਕੌਰ, ਗੁੰਮਟੀ (ਬਰਨਾਲਾ)