ਮਨਧੀਰ ਸਿੰਘ ਦਿਓਲ
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 24 ਸਤੰਬਰ
ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਅਰਵਿੰਦ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਨੇ ਅੱਜ ਪੂਸਾ ਐਗਰੀਕਲਚਰ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਵਿੱਚ ਆਈਏਆਰਆਈ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਵਿਕਸਤ ਬਾਇਓ ਡੀਕੰਪੋਜ਼ਰ ਤਕਨੀਕ ਦਾ ਮੁਆਇਨਾ ਕੀਤਾ। ਅਰਵਿੰਦ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਤਕਨੀਕ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਨਾਲ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਵਿਵਹਾਰਕ ਤੇ ਕਾਫ਼ੀ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੈ। ਪੂਸਾ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਵੱਲੋਂ ਵਿਕਸਤ ਕੈਪਸੂਲ ਖੇਤ ਵਿਚ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਤੇ ਛਿੜਕਾਅ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜੋ ਖਾਦ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਪਰਾਲੀ ਨੂੰ ਗਾਲ਼ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਝਾੜ ਤੇ ਖਾਦ ਦੀ ਘੱਟ ਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕਰੇਗਾ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਗਲੇ ਇੱਕ ਜਾਂ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਉਹ ਕੇਂਦਰੀ ਵਾਤਾਵਰਨ ਮੰਤਰੀ ਨੂੰ ਮਿਲਣਗੇ ਤੇ ਗੁਆਂਢੀ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਤਕਨੀਕ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨਗੇ। ਇਹ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਬਹੁਤ ਸਧਾਰਣ, ਵਰਤੋਂ ਯੋਗ ਤੇ ਵਿਹਾਰਕ ਹੈ। ਪੂਸਾ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਰਦਿਆਂ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਦਸੰਬਰ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨ ਆਪਣੇ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਖੜ੍ਹੇ ਝੋਨੇ ਦੀ ਪਰਾਲੀ ਨੂੰ ਸਾੜਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹਨ। ਪੂਸਾ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਨੇ ਇਕ ਨਵੀਂ ਕਿਸਮ ਦੀ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਕੱਢੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ ਉਹ ਕੈਪਸੂਲ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਕ ਹੈਕਟੇਅਰ ਲਈ ਚਾਰ ਕੈਪਸੂਲ ਕਾਫ਼ੀ ਹਨ ਤੇ ਕੈਪਸੂਲ ਦੁਆਰਾ ਇਕ ਕਿਸਾਨ ਗੁੜ, ਨਮਕ ਤੇ ਛੋਲਿਆਂ ਦਾ ਆਟਾ ਮਿਲਾ ਕੇ ਤਕਰੀਬਨ 25 ਲਿਟਰ ਘੋਲ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਘੋਲ ਨਾਲ ਪਰਾਲੀ 20 ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਨਰਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਫਿਰ ਕਿਸਾਨ ਆਪਣੇ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਫ਼ਸਲ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਕਨੀਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਿਸਾਨ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਖੇਤ ਵਿਚ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਉਤਪਾਦਨ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਇਹ ਖਾਦ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਕਾਰਨ ਕਿਸਾਨ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਖਾਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਪਵੇਗੀ। ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਕਿਸਾਨ ਆਪਣੇ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਪਰਾਲੀ ਨੂੰ ਸਾੜਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਨਾਲ ਖੇਤ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਖਰਾਬ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਜੋ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਫਸਲ ਲਈ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹਨ ਸਾਰੇ ਸੜਨ ਨਾਲ ਮਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਖੇਤ ਵਿਚ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਨਾਲ ਕਿਸਾਨ ਨੁਕਸਾਨ ਵਿਚ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਸਾੜਨ ਨਾਲ ਵਾਤਾਵਰਨ ਵੱਖਰਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿਗਿਆਨੀ ਕਹਿ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਇਸ ਕੈਪਸੂਲ ਦੀ ਕੀਮਤ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਹ ਕਹਿ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਇਸ ਕੈਪਸੂਲ ਦੀ ਕੀਮਤ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਤਕਰੀਬਨ 150 ਤੋਂ 250 ਰੁਪਏ ਹੈ।